Poznań 2010, wydanie 1, format 145 x 205, objętość 302 str., oprawa miękka
Z recenzji prof. zw. dr hab. Bernarda Woltmanna
Dzieje polonijnej kultury fizycznej, formalnie zapoczątkowane utworzeniem pierwszych gniazd sokolich w Chicago (USA) w 1887 r. i niewiele później w Europie (Odessa 1888 r., Berlin 1889 r.), posiadają w rodzimej historiografii kultury fizycznej już dość szerokie odzwierciedlenie. Istniejące piśmiennictwo ilustruje zupełnie dobrze rozwój tego ruchu na świecie, zwłaszcza w środkowej Europie. Niektóre publikacje ukazują uwarunkowania jego ewolucji, a inne w obrębie działalności organizacyjnej.
Żadna z książek nie spełnia jednak kryteriów opracowania syntetyzującego. Są one z reguły wyznacznikami do dalszych badań. Dotyczy to również publikacji na temat polskiej prasy na obczyźnie. Wśród tych ostatnich nie ma w ogóle pozycji obrazujących rolę dzienników i czasopism w zakresie wychowania fizycznego, sportu, turystyki i innych form rekreacji ruchowej w środowisku Polonii, w tym polonijnej młodzieży.
Dlatego też dobrze się stało, że dr hab. prof. AWF Leonard Nowak to wyzwanie podjął, a wyniki swej eksploracji postanowił ukazać w postaci cząstkowej (bo ograniczonej do środkowej Europy i okresu międzywojennego) monografii tego problemu. Za tę inicjatywę należą Mu się słowa uznania.
Wybrane fragmenty książki
"Koleje losów Polski i warunki, w jakich odzyskała niepodległość, spowodowały, że poza granicami Rzeczypospolitej (w ich kształcie z lat 1913-1922), w krajach ościennych znalazło się około 2,5 mln Polaków. Byli to zarówno mieszkańcy ziem należących do Polski już w zaraniu jej państwowego bytu, takich jak Śląsk, Krajna Złotowska, Powiśle, Warmia i inne, jak i koloniści – osadnicy z wieków średnich lub epoki wschodniej ekspansji XV-XVII w., do których doliczyć można także spolonizowanych obcoplemieńców (z Litwy, Białorusi, Ukrainy)".
"Emigracja polska w zasadniczej masie udawała się do krajów, które stały na wyższym poziomie rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego, gdzie często ustabilizowały się już inne grupy narodowe emigrantów, osiadłe wcześniej. Przybywający na nowe miejsce zamieszkania spotykali się z odmiennymi warunkami pracy i życia. W Europie widziano w nich przede wszystkim tanią siłę roboczą, która po wykonaniu pewnych prac powróci na stare miejsce zamieszkania, pozostanie natomiast jedynie drobna część, która stopi się z większością dominującą na danym obszarze".
"Należy stwierdzić, że ówczesna prasa polska wychodząca poza granicami kraju jest ważnym źródłem umożliwiającym poznanie historii Polaków na obczyźnie. Zawiera ona bogactwo faktów dotyczących życia polskiego, znajduje się w niej odbicie sytuacji ludności polskiej, nastrojów, jakie wśród niej panowały, kierunków politycznych i ideowych, jakie „pracy narodowej” usiłowały nadawać władze naczelne organizacji polskich.
Redakcje polskich gazet i czasopism napotykały w swojej działalności na różnego rodzaju presje natury politycznej i prawnej. Rzutowało to na formy i treści publikacji, a uwidaczniało się również w tematyce kultury fizycznej, która należała do ważnych dziedzin działalności polskich organizacji. Wychowanie fizyczne, sport i turystyka miały w niej odegrać istotną rolę, zapobiegając odpływowi polskiej młodzieży do obcych narodowo organizacji".
"Narodziny nowoczesnego ruchu sportowego w jego narodowych formach i we współpracy na polu międzynarodowym zbiegły się z pełnym rozwojem kapitalistycznego systemu gospodarczego i politycznego. Bogate tradycje tego ruchu stanowiły potężny ładunek wychowawczego oddziaływania na społeczeństwo polskie. Polski ruch sportowy rodził się bowiem w okresie zaborów. W działalności towarzystw gimnastycznych czy klubów sportowych tężyznę fizyczną traktowano jako jeden z ważnych elementów pracy patriotycznej, niepodległościowej".
Spis treści
WstępRozdział I. Ruch emigracyjny Polaków w Europie i przeobrażenia
narodowościowe polskiego wychodźstwa od drugiej połowy XVIII wieku do 1939 roku (zarys problematyki)
1. Emigracja bezpośrednia w atach 1770-1939
a) Emigracja polityczna
b) Emigracja ekonomiczna
2. Emigracja wtórna
3. Emigracja sezonowa
Ą, Konkluzje
Rozdział II. Prasa polonijna w wybranych krajach środkowej Europy
jako źródło do badań dziejów kultury fizycznej w latach 1918-1939
1. W krajach ze skupiskami autochtonicznymi
a) Wolne Miasto Gdańsk
b) Niemcy
c) Czechosłowacja
2. W krajach europejskich z ludnością wychodźczą
a) Rumunia
b) Wągry
c) Austria
d) Francja
e) Belgia
f) Holandia
g) Dania
Rozdział III. Problematyka kultury fizycznej na tamach prasy polskiej
w krajach ze skupiskami autochtonicznymi
1. Wolne Miasto Gdańsk
2. Niemcy
3. Czechosłowacja
Rozdział IV. Problematyka kultury fizycznej na łamach prasy
polonijnej w krajach europejskich z ludnością wychodźczą
1. Rumunia
2. Wągry
3. Austria
4. Francja
5. Belgia
6. Holandia
7. Dania
Rozdział V. Znaczenie polonijnej kultury fizycznej w procesie
patriotycznego wychowania (w świetle prasy)
Zakończenie
Aneks
Bibliografia
Indeks nazwisk
Indeks nazw geograficznych
Wykaz skrótów
Contents & Summary
Inhaltsverzeichnis imd Zusammenfassung
Książka
-
ISBN:
978-83-60038-13-0
-
Autor:
Leonard Nowak