Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce

średnia: 0.0 ocen: 0

44,30 PLN

Produkt dostępny!

Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce

Autor, Redaktor: Jaroszewska Anna,

Waga produktu: 0.600 kg

Realizacja zamówienia: 48 godzin

EAN: 9788378501992

Wysyłka od: 9.90 PLN

Wydawca: Impuls

KUP TERAZ!

Nauczanie języków obcych seniorów w Polsce Analiza potrzeb i możliwości w aspekcie międzykulturowym

Kraków 2013, wydanie 1, format 165 x 235, objętość 546 str., oprawa miękka

Celem zasadniczym polecanej monografii jest analiza potrzeb i możliwości w zakresie nauczania języków obcych seniorów w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem zjawisk wielo- i międzykulturowości. We współczesnej europejskiej rzeczywistości są one niezwykle ważne i poznawczo interesujące. Zwłaszcza że stają się nieuniknione także dla polskich seniorów. Okoliczności te, jak również sama istota kształcenia językowego, które nie powinno być przecież lokalizowane w kulturowej próżni, przesądzają o włączeniu tych zjawisk w zakres zarówno analizy teoretycznej, jak i badań empirycznych przedstawionych w monografii, na którą składa się pięć rozdziałów.

W pierwszym rozdziale (Nauczanie/uczenie się języków obcych seniorów jako problem badawczy polskiej nauki) omówiono stan badań nad nauczaniem/uczeniem się języków obcych seniorów przeprowadzonych w Polsce na tle badań zagranicznych. Wprowadzeniem do rozdziału jest przegląd głównych problemów, jakie napotyka się w interdyscyplinarnych badaniach generacji seniorów. Z perspektywy dalszych rozważań za istotne uznano także omówienie podstawowych terminów, takich jak: „starzenie się”, „starość”, „seniorzy” czy osoby „50+”, gdyż to m.in. niejednorodność znaczeniowa tych pojęć prowadzi do nieporozumień i trudności w interpretacji poszczególnych badań. W rozdziale tym podjęto jednocześnie próbę syntezy wspólnych obszarów badawczych dwóch, pod pewnymi względami bliskich sobie dyscyplin naukowych: glottodydaktyki oraz geragogiki.

Rozdział drugi (Analiza potencjału edukacyjnego seniorów w perspektywie kształcenia językowego) jest próbą szczegółowego ukazania tych zmiennych, które w największym stopniu przesądzają o możliwościach i potrzebach seniorów w sferze nauczania/uczenia się języków obcych. Należy je uwzględnić na etapie planowania kursu językowego, preparacji i doboru materiałów nauczania oraz w fazie właściwych działań dydaktycznych. Wiedzę o nich należy włączyć również w zakres treści kształcenia nauczycieli filologów o specjalizacji geragogicznej. Ukazanie biologicznych, psychologiczno-podmiotowych oraz społecznych determinant starości prowadzi w konsekwencji do typologizacji uczniów seniorów. Rozpoznanie i sklasyfikowanie ich cech uznano za warunek konieczny do realizacji wyznaczonych celów badawczych.

W trzecim rozdziale (Uwarunkowania kształcenia językowego seniorów w Polsce w kontekście europejskim) podjęto próbę charakterystyki polskiego systemu nauczania języków obcych seniorów. Za tło rozważań przyjęto wątek europejski oraz powiązane z nim, dziś już globalne, zjawiska wielo- i międzykulturowości oraz starzenia się społeczeństw. Należy przypuszczać, że inicjują one głębokie przemiany w światopoglądzie starszego pokolenia Polaków, którzy dzięki temu stają się coraz bardziej otwarci na kulturową inność. Coraz częściej też, niekoniecznie świadomie, stykają się z tą innością. Tym samym zmieniają się ich potrzeby względem systemu edukacji. Ów kontekst wpływa jednocześnie na politykę społeczną i edukacyjną państwa polskiego, która w obliczu starzejących się społeczeństw dąży do urzeczywistnienia modelu edukacji ustawicznej.

Celem rozdziału czwartego (Potrzeby i możliwości polskich seniorów w zakresie nauczania/uczenia się języków obcych w kontekście międzykulturowym – badania własne) jest dostarczenie nowych danych empirycznych w przedmiocie badań oraz weryfikacja tez i wniosków wyprowadzonych w trzech pierwszych rozdziałach monografii. W rozdziale tym zaprezentowano dwa różne, jednak powiązane ze sobą moduły badawcze.

Moduł pierwszy – międzykulturowe studium przypadków – to badanie jakościowe odwołujące się do triangulacji metod badawczych: obserwacji uczestniczącej, wywiadu, ankiety oraz analizy rysunku na zadany temat; w pewnym stopniu także analizy dokumentów instytucjonalnych. Jego podstawowym celem jest szczegółowa analiza wielonarodowościowego kursu językowego dla seniorów. Kurs został zorganizowany w Niemczech przez Goethe-Institut. Uczestniczyło w nim dwudziestu kursantów w wieku od 52 do 79 lat oraz dwie lektorki języka niemieckiego w wieku 50 lat. Studium temu przypisano funkcję poznawczą, ukierunkowaną na zbadanie szeroko pojętych potrzeb i możliwości związanych z uczestnictwem polskich seniorów w tego typu kursie. Stanowi ono jednocześnie fundament projektu drugiego modułu badawczego, który został osadzony w polskiej rzeczywistości edukacyjnej.

Drugi moduł badawczy to ilościowy sondaż ankietowy przeprowadzony na ogólnopolskiej próbie badawczej 2145 respondentów w wieku od 48 do 94 lat. Sondaż zrealizowano w 43 Uniwersytetach Trzeciego Wieku oraz w dziewięciu innych ośrodkach edukacyjnych oferujących w Polsce kursy językowe dla seniorów, a także za pośrednictwem Internetu. Jego podstawowym celem jest diagnoza potrzeb i możliwości polskich seniorów w zakresie nauczania/uczenia się języków obcych – zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami – w warunkach międzykulturowości.

Rozdział czwarty zamykają wnioski z przeprowadzonych badań. Są one punktem wyjścia dla piątego i zarazem ostatniego rozdziału monografii (Perspektywy rozwoju „glottogeragogiki” w Polsce). Stanowi on podsumowanie przedłożonego tu projektu badawczego. W nawiązaniu do analizy literatury przedmiotu, diagnozy uwarunkowań formalno-prawnych kształcenia seniorów w Polsce oraz wyników badań własnych podkreślono w nim duże i w dalszym ciągu nie w pełni wykorzystane możliwości badawcze oraz dydaktyczne, które kryją się w nauczaniu języków obcych seniorów. Zwrócono też uwagę na wiele otwartych problemów badawczych, które warto podjąć, aby wypełnić tę lukę. W rozdziale tym postawiono jednocześnie pytanie o przyszłość i możliwości rozwoju w Polsce nowej wyspecjalizowanej subdyscypliny, która w pełni wykorzystałaby potencjał, jaki stwarza kooperacja glottodydaktyki i geragogiki. Zważywszy, że w warunkach nauki polskiej nie dostrzeżono dotychczas tego potencjału, a glottodydaktyka oraz geragogika rozwijają się tu osobno, odpowiedź na to pytanie zyskuje na znaczeniu. Coraz bardziej istotny wycinek polskiej rzeczywistości edukacyjnej pozostaje bowiem niezagospodarowany. Ważne jest zatem rozstrzygnięcie, czy można i czy w ogóle warto odmienić ten stan.

Dopełnienie monografii stanowią: wykaz skrótów użytych zarówno w teoretyczno-analitycznej części pracy, jak i w jej części empirycznej, spis tabel i wykresów, bibliografia, netografia oraz aneks. W aneksie znalazły się informacje uszczegółowione, dane liczbowe, wykresy oraz arkusze narzędzi badawczych. Ponadto zamieszczono w nim obszerny dziennik z badań stanowiący integralną część międzykulturowego studium przypadków zreferowanego w czwartym rozdziale monografii.

Spis treści

Wstęp

1. Nauczanie/uczenie się języków obcych seniorów jako problem badawczy polskiej nauki
1.1. Starzenie się i starość w ujęciu interdyscyplinarnym
1.2. Seniorzy a osoby 50+
1.3. Problemy występujące w badaniach nad starością
1.4. Wspólne obszary działalności glottodydaktyki i geragogiki
1.5. Polskie badania nad nauczaniem/uczeniem się języków obcych seniorów
na tle badań zagranicznych

2. Analiza potencjału edukacyjnego seniorów w perspektywie
kształcenia językowego
2.1. Zmienne biologiczne procesu nauczania/uczenia się języków obcych
w okresie starości
2.1.1. Cechy zewnętrzne seniorów a inwolucja organizmu na poziomie
komórkowym
2.1.2. Wzrok i słuch w okresie starości
2.1.3. Zaburzenia rytmu okołodobowego
2.1.4. Choroby wieku podeszłego
2.2. Psychologiczno-podmiotowe oraz społeczne zmienne procesu nauczania/
uczenia się języków obcych w okresie starości
2.2.1. Inteligencja
2.2.2. Pamięć
2.2.3. Uwaga i czas reakcji
2.2.4. Osobowość i postawa życiowa
2.2.5. Optymalny model starości
2.2.6. Potrzeba samorealizacji a wsparcie z zewnątrz
2.3. Typologia uczniów a klasyfikacja cech sprzyjających vs utrudniających
nauczanie/uczenie się języków obcych w okresie starości

3. Uwarunkowania kształcenia językowego seniorów w Polsce w kontekście
europejskim
3.1. Konsekwencje zawiązania Unii Europejskiej (UE)
3.2. Długookresowe prognozy demograficzne dla obszaru UE
3.3. Międzykulturowość i wielojęzyczność w życiu seniorów
3.4. „Uczenie się przez całe życie” – rozwój koncepcji
3.5. Edukacyjna aktywizacja seniorów jako cel strategiczny polityki UE
3.6. Kompetencje kluczowe w kształceniu seniorów
3.7. Nauczanie języków obcych w polskim systemie kształcenia seniorów
3.7.1. Trzy filary systemu kulturalno-oświatowego w Polsce
3.7.2. Analiza oferty kształcenia językowego seniorów

4. Potrzeby i możliwości polskich seniorów w zakresie nauczania/uczenia się
języków obcych w kontekście międzykulturowym – badania własne
4.1. Przedmiot badań, cele i problemy badawcze
4.2. Metodologia badań
4.2.1. Terminy podstawowe
4.2.2. Badania jakościowe vs badania ilościowe
4.2.3. Metody, techniki i narzędzia w pierwszym module badawczym
4.2.4. Metody, techniki i narzędzia w drugim module badawczym
4.3. Międzykulturowe studium przypadków – organizacja, przebieg
oraz wyniki badań w pierwszym module badawczym
4.3.1. Kontekst sytuacyjny badań
4.3.2. Wstępna charakterystyka próby badawczej
4.3.3. Dziennik z badań
4.3.4. Ewaluacja kursu językowego D50+
4.3.4.1. Spójność kursu z polityką edukacyjną UE
4.3.4.2. Ogólna koncepcja i cel kursu
4.3.4.3. Uczestnicy kursu – osoby 50+ i seniorzy
4.3.4.4. Nauczyciele/lektorzy
4.3.4.5. Zaplecze logistyczne
4.3.4.6. Program nauczania
4.3.4.7. Proces nauczania
4.3.4.7.1. Charakterystyka procesu nauczania w grupie A2
4.3.4.7.2. Charakterystyka procesu nauczania w grupie B1
4.3.4.7.3. Reakcje kursantów na działalność dydaktyczną
4.3.4.7.4. Możliwości optymalizacji procesu nauczania
4.3.4.8. Diagnoza i ocena ucznia
4.3.4.9. Pozalekcyjna oferta programowa
4.3.5. Uszczegółowienie charakterystyki próby badawczej
4.4. Sondaż ogólnopolski – organizacja, przebieg oraz wyniki badań
w drugim module badawczym
4.4.1. Kontekst sytuacyjny badań
4.4.2. Próba badawcza
4.4.3. Wyniki badań
4.5. Wnioski

5. Perspektywy rozwoju „glottogeragogiki” w Polsce
5.1. Otwarte problemy badawcze
5.2. Uwagi i postulaty końcowe
Wykaz skrótów

Spis tabel i wykresów
Bibliografia
Netografia
Aneks
Summary
Zusammenfassung