Farmakoterapia dzieci i młodzieży

Spis treści

1. Farmakogenetyka
Polimorfizm genetyczny
Wpływ czynników genetycznych na działanie leków
Genetycznie uwarunkowany metabolizm leków
· CYP3A4
· CYP1A2
· CYP2D6
· CYP2C9
· CYP2C19
· Metylotransferaza tiopuryny
Polimorfizm receptorów
· Wrodzony zespół wydłużonego QT
· Genetycznie uwarunkowana skuteczność leczenia astmy
Polimorfizm genetyczny glikoproteiny P
Indywidualizacja farmakoterapii
2. Farmakokinetyka
Uwalnianie leków
Wchłanianie leków
Dystrybucja leków
Eliminacja leków
Metabolizm leków
Nerkowa eliminacja leków
Farmakodynamika
3. Interakcje leków stosowanych u dzieci
Interakcje między lekami stosowanymi u dzieci
· Interakcje w fazie farmaceutycznej
· Interakcje w fazie farmakokinetycznej
· Interakcje w fazie farmakodynamicznej
Interakcje leków z żywnością
· Interakcje na etapie wchłaniania leków
· Interakcje na etapie metabolizmu leków
· Interakcje na etapie wydalania leków
· Interakcje farmakodynamiczne składników diety z lekami
Interakcje leków syntetycznych z preparatami ziołowymi
4. Odrębności farmakoterapii u dzieci
Dawkowanie leków w pediatrii
· Ustalanie dawki na podstawie masy lub powierzchni ciała
· Obliczanie dawki u dziecka na podstawie dawki dla dorosłych
· Dobór odpowiedniej postaci farmaceutycznej leku
· Przestrzeganie zaleceń lekarskich a skuteczność farmakoterapii
Farmakoterapia monitorowana stężeniem leków
5. Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
Znaczenie bólu i gorączki
Ocena bólu i gorączki
Leczenie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe a antybiotykoterapia
Patofizjologia bólu i gorączki
Farmakologia leków analgetycznych i antypiretycznych
· Paracetamol
· Ibuprofen
· Inne leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe
· Znaczenie zabiegów ochładzających w walce z gorączką
· Opioidy
6. Antybiotyki i sulfonamidy
Ogólne zasady antybiotykoterapii
Antybiotyki ß-laktamowe
· Penicyliny
· Cefalosporyny
· Karbapenemy
Makrolidy i linkozamidy
· Makrolidy
· Linkozamidy
Fluorochinolony
Tetracykliny
Polimyksyny
Glikopeptydy
Fuzafungina
Sulfonamidy
· Połączenia sulfametoksazolu z trimetoprimem
Algorytmy antybiotykoterapii u dzieci
7. Witaminy i związki mineralne
Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach
· Witamina D
· Witamina A
· Witamina E
· Witamina K
Witaminy rozpuszczalne w wodzie
· Witamina C (kwas askorbinowy)
· Witamina B1 (tiamina)
· Witamina B2 (ryboflawina)
· Witamina B6 (pirydoksyna)
· Witamina B12 (cyjanokobalamina)
· Kwas foliowy
· Witamina PP (nikotynamid, witamina B3)
· Kwas pantotenowy (witamina B5)
Związki mineralne
· Potas
· Magnez
· Fluor
· Jod
· Selen
· Żelazo
· Cynk
8. Kardiologia
Problemy kardiologiczne u dzieci
· Niewydolność serca
· Zaburzenia rytmu serca
· Nadciśnienie tętnicze
· Płucne nadciśnienie tętnicze
· Przewodozależne wady wrodzone serca
Leki stosowane w kardiologii
· Glikozydy nasercowe
· Leki moczopędne - diuretyki
· Leki działające na układ renina-angiotensyna-aldosteron
· Leki blokujące kanał wapniowy - antagoniści wapnia
· Leki blokujące receptory ß-adrenergiczne - ß-blokery
· Leki blokujące receptory ?-i ß-adrenergiczne
· Leki przeciwarytmiczne
· Leki przeciwzakrzepowe z grupy antagonistów witaminy K
· Leki blokujące receptory endoteliny
· Leki utrzymujące drożność przewodu tętniczego
· Leki dopaminergiczne
· Leki z grupy inhibitorów fosfodiesterazy III
· Leki z grupy antagonistów receptorów muskarynowych
9. Nefrologia
Zasady ogólne terapii chorób nerek
· Monitorowanie stężenia leków w nefrologii
· Problem nefrotoksyczności
Leki moczopędne
· Miejsca działania leków moczopędnych
· Farmakodynamika leków moczopędnych
· Niepożądane objawy leczenia
· Oporność na leki diuretyczne
· Najważniejsze leki moczopędne
Leki hamujące białkomocz
· Najważniejsze leki hamujące białkomocz
Leki stosowane w kłębuszkowym zapaleniu nerek
· Glikokortykosteroidy
· Leki cytotoksyczne
Leki stosowane w zaburzeniach czynnościowych pęcherza moczowego
· Leki stosowane przy nadwrażliwości mięśnia wypieracza moczu - mała pojemność pęcherza moczowego
· Leki stosowane u dzieci z zaburzeniami oddawania moczu i nieprawidłowym opróżnianiem pęcherza moczowego
Leczenie zakażeń układu moczowego
· Zasady ogólne farmakoterapii ZUM
· Najważniejsze leki stosowane w ZUM
10. Gastroenterologia i parazytologia
Nudności i wymioty
Choroba refluksowa przełyku
Zapalenie błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, choroba
wrzodowa żołądka i dwunastnicy
· IPP a zakażenie Helicobacter pylori
Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego
Zapalenie i kamica pęcherzyka żółciowego
Biegunki ostre i przewlekłe
· Biegunki ostre
· Odwodnienie
· Biegunki przewlekłe
· Preparaty przywracające ekosystem mikrobiontów przewodu pokarmowego (probiotyki)
Nieswoiste zapalenia jelit
Zaparcia
Leki przeciw pasożytom przewodu pokarmowego
Preparaty stosowane w żywieniu niemowląt i małych dzieci z alergią pokarmową
· Preparaty o nieznacznym stopniu hydrolizy
· Preparaty o znacznym stopniu hydrolizy
· Mieszanki elementarne
· Preparaty sojowe
· Modyfikowane mleko w proszku dla niemowląt z tendencją do ulewania
· Modyfikowane mleko w proszku dla niemowląt od 1 m.ż. stosowane w zaburzeniach czynnościowych
· Zaburzenia trawienia tłuszczów
10. Hepatologia
Leki poprawiające metabolizm komórek wątrobowych
Leki wspomagające produkcję i wydzielanie żółci
· Leki żółciotwórcze
· Leki żółciopędne
Leczenie przewlekłych wirusowych zapaleń wątroby typu B i C u dzieci
Uwagi dotyczące leków stosowanych w hepatologii dziecięcej
11. Pneumonologia i alergologia
Leki przeciwzapalne
· Glikokortykosteroidy
Leki antyleukotrienowe
· Antagoniści receptorów dla leukotrienów cysteinylowych
· Kromony
Leki rozszerzające oskrzela
· Leki pobudzające receptory ?-i ß-adrenergiczne
· Leki pobudzające selektywnie receptory ß-adrenergiczne
Leki przeciwcholinergiczne krótko działające
· Metyloksantyny
Leki przeciwhistaminowe o działaniu blokującym receptor H1
· Leki I generacji
· Leki II generacji
Leki mukolityczne
Inne leki działające wykrztuśnie i objawowo
Leki przeciwkaszlowe
Preparaty wykrztuśne i przeciwkaszlowe
Leki przeciwbakteryjne
Leki stosowane w terapii gruźlicy
12. Hematologia i onkologia
Nierozrostowe choroby układu krwiotwórczego
· Leki stosowane w terapii ambulatoryjnej niedokrwistości
· Leki stosowane w terapii ambulatoryjnej skaz krwotocznych
Choroby nowotworowe układu krwiotwórczego i nowotworowe guzy lite
· Leki przeciwnowotworowe stosowane w terapii ambulatoryjnej
· Profilaktyka i ambulatoryjne leczenie wczesnych powikłań toksycznych chemioterapii i radioterapii
· Profilaktyka powikłań infekcyjnych chemioterapii i radioterapii oraz postępowanie w przypadku objawów zakażenia
· Ambulatoryjne leczenie odległych następstw chemioterapii i radioterapii prowadzonej w wieku rozwojowym
· Leki stosowane u dzieci z chorobą nowotworową w opiece paliatywnej
13. Endokrynologia
Zaburzenia podwzgórzowo-przysadkowe
· Moczówka prosta
· Niedoczynność przysadki
· Nadczynność przysadki
· Hiperprolaktynemia
Choroby związane z hormonami płciowymi
· Opóźnione dojrzewanie płciowe - hipogonadyzm
· Przedwczesne dojrzewanie płciowe
· Ginekomastia
· Hiperandrogenizm, hirsutyzm i zaburzenia miesiączkowania
Choroby tarczycy
· Wole proste
· Niedoczynność tarczycy
· Nadczynność tarczycy
· Rak zróżnicowany tarczycy
· Leczenie paliatywne raka rdzeniastego tarczycy
Choroby przytarczyc
· Niedoczynność przytarczyc
· Nadczynność przytarczyc
Osteoporoza
· Bifosfoniany
· Inne preparaty
Niedoczynność kory nadnerczy
· Hipoaldosteronizm
· Hipokortyzolemia
· Hipogonadyzm nadnerczowy
Nadczynność kory nadnerczy
· Hiperaldosteronizm
· Hiperkortyzolemia
· Wrodzony przerost kory nadnerczy
Niedoczynność rdzenia nadnerczy
· Katecholaminy
Nadczynność rdzenia nadnerczy - guz chromochłonny
Zaburzenia snu
Otyłość
Hipercholesterolemia
15. Diabetologia, leczenie cukrzycy typu 1
Istota cukrzycy
Kontrola przebiegu cukrzycy typu 1
· Kontrolowanie glikemii
· Kontrolowanie diety
· Kontrola wysiłku fizycznego w przebiegu cukrzycy
· Efekty działania insuliny
· Zeszyt samokontroli
Edukacja w cukrzycy typu 1
Stany naglące i zagrażające życiu dzieci z cukrzycą typu 1
· Hipoglikemia
· Kwasica ketonowa
Zasady insulinoterapii u dzieci i młodzieży
· Dobór dawek insuliny
· Insuliny stosowane w cukrzycy typu 1
Inne leki stosowane w cukrzycy typu 1
· Glukagon
Paski diagnostyczne niezbędne w insulinoterapii
16. Leczenie chorób metabolicznych
Zaburzenia przemiany aminokwasów i białek
· Fenyloketonuria
· Zaburzenia kofaktorowe - niedobór tetrahydrobiopteryny
· Tyrozynemia
· Alkaptonuria
· Inne zaburzenia przemiany aminokwasów
· Zaburzenia cyklu mocznikowego
Zaburzenia metabolizmu węglowodanów
· Galaktozemia
· Glikogenozy
Choroby lizosomalne
Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych i inne zaburzenia funkcji mitochondriów
· Zaburzenia oksydacji kwasów tłuszczowych
· Inne mitochondrialne defekty enzymatyczne
Wrodzone błędy metaboliczne - podsumowanie
17. Reumatologia
Wprowadzenie w zagadnienia reumatologii dzieci i młodzieży
· Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów i reumatoidalne zapalenie stawów
· Toczeń rumieniowaty układowy
· Twardzina układowa
· Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe
· Spondyloartropatie seronegatywne
Leczenie chorób reumatycznych
· Niesteroidowe leki przeciwzapalne
· Leki modyfikujące przebieg choroby
· Leki cytotoksyczne - immunosupresyjne
· Leki biologiczne
· Inne leki stosowane w chorobach reumatycznych
· Inne metody leczenia
18. Neuropsychiatria
Leki psychotropowe
· Farmakoterapia zespołu nadruchliwości z deficytem uwagi - ADHD
· Leki przeciwpsychotyczne
· Leki przeciwlękowe i nasenne
· Leki normotymiczne
Leki przeciwdepresyjne
· Nieselektywne inhibitory wychwytu zwrotnego monoamin
· Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
· Odwracalne inhibitory monoaminooksydazy typu A
· Inne leki przeciwdepresyjne
19. Epileptologia
Objawy niepożądane po zastosowaniu leków przeciwpadaczkowych i najczęstsze interakcje
Podstawowe leki przeciwpadaczkowe
Nowsze leki przeciwpadaczkowe - II generacja
20. Otorynolaryngologia
Terapia miejscowa górnych dróg oddechowych
· Nos i zatoki przynosowe
· Leki obkurczające błonę śluzową podawane miejscowo
· Leki obkurczające błonę śluzową nosa podawane doustnie
· Kromony
· Leki mukolityczne do stosowania miejscowego
· Leki przeciwhistaminowe
· Glikokortykosteroidy donosowe
· Antybiotyki do stosowania miejscowego
· Szczepionki donosowe
· Roztwory izotoniczne chlorku sodu, wody morskiej
Ucho
· Zapalenie przewodu słuchowego zewnętrznego i nieżyt ucha środkowego
· Surowicze zapalenie ucha środkowego
Krtań
Jama ustna i gardło
21. Okulistyka
Farmakologiczne leczenie chorób oczu u dzieci
· Ogólna charakterystyka kropli do oczu
· Ogólna charakterystyka maści okulistycznych
Leki stosowane miejscowo
· Leki działające na układ wegetatywny
· Leki rozszerzające źrenicę i porażające mięsień rzęskowy
· Jaskra
· Leki przeciwbakteryjne
· Leki przeciwwirusowe
· Leki przeciwalergiczne i przeciwzapalne
· Leki poprawiające metabolizm i regenerację tkanek
22. Choroby skóry
Leczenie ogólne chorób skóry
· Glikokortykosteroidy
· Antybiotyki i chemioterapeutyki
· Cytostatyki
· Leki przeciwhistaminowe
· Retinoidy
· Leki przeciwgrzybicze
· Leki przeciwwirusowe
· Leki immunosupresyjne
Leczenie zewnętrzne chorób skóry
· Ogólne zasady leczenia zewnętrznego
· Glikokortykosteroidy stosowane zewnętrznie
· Antybiotyki do stosowania zewnętrznego
· Chemioterapeutyki stosowane miejscowo
· Retinoidy stosowane zewnętrznie
· Pochodne witaminy D3
· Inhibitory kalcyneuryny
· Leki przeciwgrzybicze stosowane miejscowo
· Leki przeciwwirusowe stosowane miejscowo
· Inne preparaty stosowane miejscowo
Stosowanie promieniolecznictwa
Niefarmakologiczne metody leczenia chorób skóry
23. Immunoprofilaktyka i immunoterapia
Wprowadzenie w zagadnienia immunoprofi laktyki i immunoterapii
Szczepionki stosowane w zapobieganiu chorobom zakaźnym
Nieswoiste szczepionki bakteryjne
Preparaty immunoglobulin