Gdańsk 2007, wydanie 2, format 150 x 235, objętość 592 str., oprawa miękka
W ostatniej dekadzie ubiegłego wieku wzrosło zainteresowanie chorobami serca u kobiet. Przez długi czas wyniki badań dotyczących chorób serca i obserwacji, które przeprowadzono wśród mężczyzn, odnoszono w tej samej mierze do kobiet i nie analizowano ich w odniesieniu do płci. Większość prób klinicznych, stanowiących obecnie podstawę standardów leczenia chorób układu krążenia, obejmowała mężczyzn. Kobiety były z nich wyłączane dla „czystości” obserwacji lub stanowiły znaczącą mniejszość. Tymczasem okazało się, że istnieją odrębności dotyczące epidemiologii, rozpoznawania, patomechanizmu i przebiegu, a także rokowania w chorobach serca u kobiet. Również oddziaływanie organizmu kobiety na leki może być odmienne.
Już dawno zwrócono uwagę na niektóre różnice dotyczące parametrów układu sercowo-naczyniowego pomiędzy obu płciami. Zaobserwowano pewne odmienności w EKG u kobiet, jak wyższa podstawowa częstość rytmu zatokowego i bardziej wydłużony odstęp QT, w porównaniu z mężczyznami.
Powszechnie też wiadomo, że zmiany odcinka ST i załamka T, zarówno w EKG spoczynkowym, jak i w czasie wysiłku, nie mają takiego znaczenia diagnostycznego u kobiet jak u mężczyzn. Aby uzyskać wyższą wiarygodność testu wysiłkowego, należy spełnić określone kryteria kwalifikujące kobiety do tego badania. Dlatego też obecnie daje się pierwszeństwo metodom obrazowym w rozpoznawaniu choroby niedokrwiennej serca u kobiet.
Zaobserwowano również, że niektóre zaburzenia rytmu serca występują u kobiet znacznie częściej, na przykład napadowy nawrotny częstoskurcz węzłowy , częstoskurcz komorowy na podłożu wrodzonego zespołu wydłużonego QT , a inne - jak migotanie przedsionków- rzadziej, chociaż przebieg tej arytmii u płci żeńskiej jest cięższy, w większym stopniu
obarczony powikłaniami (udar mózgu) i gorzej rokuje. Kobiety odmiennie też reagują na niektóre leki, na przykład kwas acetylosalicylowy nie wpływa u nich na częstość występowania zawału serca (w przeciwieństwie do mężczyzn), natomiast u starszych kobiet (> 55. rż.) obniża ryzyko udaru mózgu o 19%. Kobiety są też bardziej podatne na proarytmiczne działanie leków, chociaż rzadziej występuje u nich nagła śmierć sercowa.
Dopiero pod koniec lat 70. ubiegłego stulecia zwrócono uwagę na odmienności choroby niedokrwiennej serca u kobiet. Można wyodrębnić szczególnie „kobiece” czynniki ryzyka, na przykład ryzyko zawału serca jest nawet 2-krotnie wyższe u kobiet palących papierosy w porównaniu z mężczyznami.
U płci żeńskiej stwierdzono, że brak wsparcia ze strony rodziny i samotność okazały się jednymi z predyktorów zawału serca i nagłej śmierci sercowej.
Długo panowało mylne przekonanie o rzadszym występowaniu zawału serca u kobiet i łagodniejszym jego przebiegu. Nie doceniano objawów choroby niedokrwiennej serca u kobiet, odnosząc je do innych, poza sercowych przyczyn. Okazało się, że zarówno obraz kliniczny stabilnej dławicy piersiowej, jak i zawału serca różni się u mężczyzn i kobiet. U większości kobiet bóle wieńcowe występują pod maską bólów nadbrzusza, pleców, barków, a stenokardia wysiłkowa wyraża się często tylko osłabieniem i zmęczeniem . Kobiety też często inaczej opisują ból wieńcowy. Zapadalność na chorobę niedokrwienną, zwłaszcza u młodszych kobiet, znacznie wzrosła w ostatnich dekadach ubiegłego wieku. Niemałą rolę przypisuje się tu połączeniu dwóch czynników ryzyka: paleniu tytoniu i stosowaniu doustnych środków antykoncepcyjnych przez młode kobiety.
Co więcej, w piśmiennictwie pojawiły się doniesienia o niedostatecznym leczeniu płci żeńskiej (undertreatment). W przypadku zawału serca leczenie farmakologiczne u kobiet jest mniej intensywne, w szczególności otrzymują one rzadziej niż mężczyźni środki trombolityczne. Również badania koronarograficzne i zabiegi rewaskularyzacyjne serca, a także badania nieinwazyjne wykonuje się u kobiet z mniejszą częstością. Może właśnie nietypowy często obraz kliniczny jest przyczyną tego zjawiska. Nie ma również zasadnego wytłumaczenia dla powściągliwości stoso
Spis treści
* Choroby serca u kobiet — nowy dział kardiologii* CZĘŚĆ I. ANATOMIA I PATOFIZJOLOGIA UKŁADU KRĄŻENIA U KOBIET
Anatomia serca
Przebudowa ściany naczyń i serca w miażdżycy
Czynność autonomicznego układu nerwowego w kontekście zagrożenia nagłą śmiercią sercową
Hormony płciowe a układ sercowo-naczyniowy
Płodność i jej rozpoznawanie. Naturalne planowanie rodziny
* CZĘŚĆ II. CHOROBY SERCA U KOBIET
Czynniki ryzyka chorób układu krążenia u kobiet
Epidemiologia chorób układu krążenia
Próby kliniczne u kobiet — znaczenie i warto?ć w systemie edukacji
Behawioralne czynniki ryzyka miażdżycy
Zaburzenia gospodarki lipidowej w okresie przed menopauzą i po menopauzie
Otyłość, zespół metaboliczny i cukrzyca jako czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego
Doustne środki antykoncepcyjne a choroby układu sercowo-naczyniowego
Diagnostyka choroby niedokrwiennej serca u kobiet
Elektrokardiograficzne próby wysiłkowe
Zastosowanie echokardiograficznych prób obciążeniowych w rozpoznawaniu choroby niedokrwiennej serca
Klinika i leczenie choroby niedokrwiennej serca u kobiet
Ostre zespoły wieńcowe
Stabilna choroba wieńcowa
Kardiologiczny zespół X
Nieme niedokrwienie
Przeznaczyniowa rewaskularyzacja serca
Kobieta pacjentem kardiochirurgicznym
Odrębność rehabilitacji kardiologicznej
Jakość życia kobiet z wybranymi chorobami układu krążenia
Nadciśnienie tętnicze u kobiet
Nadciśnienie tętnicze
Udar mózgu
Inne choroby serca u kobiet
Wrodzone wady serca
Nadciśnienie płucne
Niewydolność serca u kobiet
Niewydolność serca
Niewydolność rozkurczowa serca
Przeszczepienie serca
Zaburzenia rytmu serca u kobiet
Zaburzenia rytmu serca
Zespół wydłużonego QT i polekowy częstoskurcz komorowy typu torsade de pointes
Omdlenia wazowagalne
Aspekty techniczne stałej stymulacji serca
Interferencje elektromagnetyczne i inne praktyczne problemy u kobiety ze stymulatorem serca
Zastosowanie wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów serca
Przezskórna ablacja zaburzeń rytmu serca
Książka
-
ISBN:
978-83-7555-006-1
-
Redaktor:
Grażyna Świątecka, Zdzisława Kornacewicz-Jach