Monografia Doktor Jolanty Góral-Półroli prezentuje nowoczesne, interdyscyplinarne w swej naturze ujęcie problematyki zaburzeń płynności mówienia. Jąkania bowiem nie da się rozpoznawać z perspektywy jednej tylko dyscypliny. Autorka stara się ustalić, w jakiej relacji pozostają jąkanie i komunikacja słowna: czy i w jaki sposób jąkanie determinuje obraz zachowań komunikacyjnych osób jąkających się; czy i w jaki sposób sytuacja komunikacyjna moderuje objawy tego zaburzenia; czy osoby jąkające się charakteryzuje jakiś specyficzny profil zachowań komunikacyjnych. Tło neurologiczne i neuropsychologiczne, uwzględniające światowe trendy w badaniach, oraz zastosowana teoria mikrogenetyczna świetnie podbudowują wywód i dostarczają narzędzi do zrozumienia istoty jąkania oraz wyciągnięcia istotnych wniosków natury aplikacyjnej. Spojrzenie na jąkanie z perspektywy mikrogenetycznej teorii formowania się objawu, oparte na bogatym doświadczeniu klinicznym Autorki, jest oryginalne nie tylko w Polsce, ale i na świecie. Jest to znakomicie opracowana propozycja wydawnicza zarówno pod względem teorii, jak i wartości praktycznych.
[…] Podsumowując, pragnę podkreślić, że monografia prezentuje wartościowe treści, wnosi nową wiedzę dotyczącą komunikacji osób jąkających się oraz jest oparta na ciekawych i prawidłowo przeprowadzonych badaniach empirycznych.
Publikacja ma wymiar zarówno teoretyczny, jak i empiryczny. Tworzy ją siedem wzajemnie powiązanych rozdziałów. Wywód rozpoczyna się od rozważań dotyczących rozmowy. Oprócz omówienia jej istoty przedstawiono definicję aktu mowy w procesie komunikacji oraz mikrogenetyczny model porozumiewania się. Skupiono się także na stylu komunikacji interpersonalnej. Poddano analizie typologię stylów komunikacji, uznając aktywność słowną oraz rodzaje aktów mowy za najbardziej wymierne, mierzalne i obiektywne kryteria wyróżniania stylów komunikacyjnych. Ponadto w rozdziale pierwszym zwrócono uwagę na bariery utrudniające skuteczne komunikowanie się z uwzględnieniem czynników językowych, psychologicznych i społecznych. Rozdział drugi w całości poświęcono jąkaniu. Przedstawiono w nim różne ujęcia tego zaburzenia prezentowane w literaturze przedmiotu, a także własny model istoty tego zaburzenia. Skupiono się na charakterystyce jąkania jako zaburzenia rozmowy, omówiono jąkanie w kategorii bariery komunikacyjnej. W kontekście przyjętego procesowego paradygmatu mózgu ukazano mikrogenetyczne ujęcie formowania się objawu.
W części empirycznej zaprezentowano badania własne. Ich głównym celem było udzielenie odpowiedzi na pytania: Jak przebiega rozmowa z udziałem osoby jąkającej się? Jaki styl komunikacji interpersonalnej preferują osoby jąkające się i czy ma on związek z ich zaburzeniem, a w szczególności z jego samooceną. W badaniach skupiono się przede wszystkim na analizie tekstów naturalnych rozmów, których uczestnikami było 120 osób jąkających się. Były to rozmowy na dowolny temat i na temat jąkania. Tekst rozmów obejmował 171 606 słów, w tym 115 911 pochodziło od osób jąkających się, zaś 55 695 – od ich partnerów komunikacyjnych. W przeprowadzonej analizie uwzględniono natężenie niepłynności mówienia osób jąkających się, wkład komunikacyjny, rodzaj użytych aktów mowy, treść rozmów i ich strukturę. Preferowany przez osoby jąkające się styl komunikacji interpersonalnej ustalono na podstawie Skali Komunikacji Interpersonalnej (Tarkowski, Humeniuk 2010), natomiast samoocenę jąkania – jego czynników biologicznych (fizjologicznych), lingwistycznych, psychologicznych i społecznych – przy użyciu Skali Samooceny Jąkania (Góral-Półrola, Tarkowski 2012a).
W rozdziale szóstym podjęto próbę ujęcia jąkania się jako procesu zgodnie z nowym paradygmatem pracy mózgu. Uzyskane w badaniach wyniki niepłynności mówienia zinterpretowano z uwzględnieniem mikrogenetycznej teorii objawu (Pąchalska 2008). Należy dodać, że teoria mikrogenetyczna po raz pierwszy została zastosowana w procesie objaśniania niepłynności mówienia w jąkaniu. Fakt ten podkreśla zatem nowatorski charakter tej monografii. Całość kończą wnioski natury badawczej i aplikacyjnej, z których za najważniejszy uważam autorski mikrogenetyczny model jąkania.
1.1. Definicja rozmowy
1.2. Rozmowa w ujęciu językoznawczym
1.2.1. Interakcyjna i hierarchiczna organizacja dialogu
1.2.2. Akt mowy
1.2.2.1. Akt mowy a komunikowanie się
1.3. Rozmowa w ujęciu komunikacyjnym
1.3.1. Styl komunikowania się
1.3.2. Konwersacja jako typowe użycie języka
1.3.3. Efektywność komunikowania się
1.4. Rozmowa w działaniach pomocowych (w diagnozie i terapii)
1.5. Podsumowanie
Rozdział 2 Istota jąkania
2.1. Główne modele jąkania przedstawione w literaturze
2.1.1. Jąkanie jako zaburzenie systemu fonologicznego
2.1.2. Jąkanie jako nerwica mowy
2.1.3. Jąkanie jako zaburzenie płynności mówienia
2.1.4. Jąkanie jako zaburzenie psychosomatyczne
2.2. Jąkanie jako zaburzenie rozmowy
2.2.1. Stres komunikacyjny
2.2.2. Jąkanie jako bariera komunikacyjna
2.3. Mikrogenetyczna teoria formowania się objawu a zaburzenie płynności mówienia
2.3.1. Morfogeneza
2.3.2. Parcelacja
2.3.3. Heterochronia
2.4. Istota jąkania w ujęciu autorskim
2.5. Podsumowanie
Rozdział 3 Metodologia badań własnych
3.1. Problematyka badawcza
3.2. Cel badań i pytania badawcze
3.3. Charakterystyka badanych osób
3.4. Metody badań
3.4.1. Wywiad
3.4.2. Analiza dokumentacji
3.4.3. Analiza próbek mowy
3.4.4. Skala Samooceny Jąkania
3.4.5. Skala Komunikacji Interpersonalnej
3.4.6. Metody obliczeń statystycznych
3.5. Procedura badań
Rozdział 4 Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej – wyniki badań własnych
4.1. Rozmowa osoby jąkającej się z partnerem komunikacyjnym
4.1.1. Charakterystyka materiału badań
4.1.2. Rozmowa na dowolny temat
4.1.2.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia
4.1.2.2. Tematyka rozmów
4.1.2.3. Akty mowy
4.1.2.4. Podsumowanie
4.1.3. Rozmowa na temat jąkania
4.1.3.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia
4.1.3.2. Treść rozmów
4.1.3.3. Akty mowy
4.1.3.4. Podsumowanie
4.1.4. Rozmowa na dowolny temat i na temat jąkania – analiza porównawcza
4.1.4.1. Natężenie niepłynności mówienia
4.1.4.2. Wkład komunikacyjny osób jąkających się
4.1.4.3. Akty mowy użyte w rozmowie na dowolny temat i na temat jąkania
4.1.5. Organizacja dialogów
4.2. Styl komunikacji interpersonalnej badanych osób jąkających się i samoocena jąkania
4.2.1. Zachowania komunikacyjne deklarowane
przez badane osoby jąkające się
4.2.2. Samoocena jąkania
4.2.3. Samoocena jąkania a styl komunikacji interpersonalnej
4.2.4. Podsumowanie
Rozdział 5 Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej: omówienie wyników badań własnych
5.1. Natężenie niepłynności mówienia
5.2. Wkład komunikacyjny
5.3. Wkład komunikacyjny a nasilenie niepłynności mówienia
5.4. Rozmowy na dowolny temat: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.5. Rozmowy na temat jąkania: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.6. Styl komunikacji interpersonalnej osób jąkających się i jego uwarunkowania
Rozdział 6 Dyskusja: procesowe podejście do jąkania
6.1. Hipoteza neurorozwojowa
6.2. Nakładanie się objawów
6.3. Wkład komunikacyjny a niepłynność mówienia
6.4. Monitorowanie wypowiedzi
6.5. Przeblokowanie połączeń neuronalnych
Rozdział 7 Wnioski i kierunki dalszych badań
7.1. Wnioski natury badawczej
7.2. Wnioski natury aplikacyjnej: mikrogenetyczny model jąkania
Piśmiennictwo
Wykaz użytych skrótów i oznaczeń
Aneks
[…] Podsumowując, pragnę podkreślić, że monografia prezentuje wartościowe treści, wnosi nową wiedzę dotyczącą komunikacji osób jąkających się oraz jest oparta na ciekawych i prawidłowo przeprowadzonych badaniach empirycznych.
Publikacja ma wymiar zarówno teoretyczny, jak i empiryczny. Tworzy ją siedem wzajemnie powiązanych rozdziałów. Wywód rozpoczyna się od rozważań dotyczących rozmowy. Oprócz omówienia jej istoty przedstawiono definicję aktu mowy w procesie komunikacji oraz mikrogenetyczny model porozumiewania się. Skupiono się także na stylu komunikacji interpersonalnej. Poddano analizie typologię stylów komunikacji, uznając aktywność słowną oraz rodzaje aktów mowy za najbardziej wymierne, mierzalne i obiektywne kryteria wyróżniania stylów komunikacyjnych. Ponadto w rozdziale pierwszym zwrócono uwagę na bariery utrudniające skuteczne komunikowanie się z uwzględnieniem czynników językowych, psychologicznych i społecznych. Rozdział drugi w całości poświęcono jąkaniu. Przedstawiono w nim różne ujęcia tego zaburzenia prezentowane w literaturze przedmiotu, a także własny model istoty tego zaburzenia. Skupiono się na charakterystyce jąkania jako zaburzenia rozmowy, omówiono jąkanie w kategorii bariery komunikacyjnej. W kontekście przyjętego procesowego paradygmatu mózgu ukazano mikrogenetyczne ujęcie formowania się objawu.
W części empirycznej zaprezentowano badania własne. Ich głównym celem było udzielenie odpowiedzi na pytania: Jak przebiega rozmowa z udziałem osoby jąkającej się? Jaki styl komunikacji interpersonalnej preferują osoby jąkające się i czy ma on związek z ich zaburzeniem, a w szczególności z jego samooceną. W badaniach skupiono się przede wszystkim na analizie tekstów naturalnych rozmów, których uczestnikami było 120 osób jąkających się. Były to rozmowy na dowolny temat i na temat jąkania. Tekst rozmów obejmował 171 606 słów, w tym 115 911 pochodziło od osób jąkających się, zaś 55 695 – od ich partnerów komunikacyjnych. W przeprowadzonej analizie uwzględniono natężenie niepłynności mówienia osób jąkających się, wkład komunikacyjny, rodzaj użytych aktów mowy, treść rozmów i ich strukturę. Preferowany przez osoby jąkające się styl komunikacji interpersonalnej ustalono na podstawie Skali Komunikacji Interpersonalnej (Tarkowski, Humeniuk 2010), natomiast samoocenę jąkania – jego czynników biologicznych (fizjologicznych), lingwistycznych, psychologicznych i społecznych – przy użyciu Skali Samooceny Jąkania (Góral-Półrola, Tarkowski 2012a).
W rozdziale szóstym podjęto próbę ujęcia jąkania się jako procesu zgodnie z nowym paradygmatem pracy mózgu. Uzyskane w badaniach wyniki niepłynności mówienia zinterpretowano z uwzględnieniem mikrogenetycznej teorii objawu (Pąchalska 2008). Należy dodać, że teoria mikrogenetyczna po raz pierwszy została zastosowana w procesie objaśniania niepłynności mówienia w jąkaniu. Fakt ten podkreśla zatem nowatorski charakter tej monografii. Całość kończą wnioski natury badawczej i aplikacyjnej, z których za najważniejszy uważam autorski mikrogenetyczny model jąkania.
Spis treści
Rozdział 1 Rozmowa jako podstawowa forma komunikacji słownej1.1. Definicja rozmowy
1.2. Rozmowa w ujęciu językoznawczym
1.2.1. Interakcyjna i hierarchiczna organizacja dialogu
1.2.2. Akt mowy
1.2.2.1. Akt mowy a komunikowanie się
1.3. Rozmowa w ujęciu komunikacyjnym
1.3.1. Styl komunikowania się
1.3.2. Konwersacja jako typowe użycie języka
1.3.3. Efektywność komunikowania się
1.4. Rozmowa w działaniach pomocowych (w diagnozie i terapii)
1.5. Podsumowanie
Rozdział 2 Istota jąkania
2.1. Główne modele jąkania przedstawione w literaturze
2.1.1. Jąkanie jako zaburzenie systemu fonologicznego
2.1.2. Jąkanie jako nerwica mowy
2.1.3. Jąkanie jako zaburzenie płynności mówienia
2.1.4. Jąkanie jako zaburzenie psychosomatyczne
2.2. Jąkanie jako zaburzenie rozmowy
2.2.1. Stres komunikacyjny
2.2.2. Jąkanie jako bariera komunikacyjna
2.3. Mikrogenetyczna teoria formowania się objawu a zaburzenie płynności mówienia
2.3.1. Morfogeneza
2.3.2. Parcelacja
2.3.3. Heterochronia
2.4. Istota jąkania w ujęciu autorskim
2.5. Podsumowanie
Rozdział 3 Metodologia badań własnych
3.1. Problematyka badawcza
3.2. Cel badań i pytania badawcze
3.3. Charakterystyka badanych osób
3.4. Metody badań
3.4.1. Wywiad
3.4.2. Analiza dokumentacji
3.4.3. Analiza próbek mowy
3.4.4. Skala Samooceny Jąkania
3.4.5. Skala Komunikacji Interpersonalnej
3.4.6. Metody obliczeń statystycznych
3.5. Procedura badań
Rozdział 4 Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej – wyniki badań własnych
4.1. Rozmowa osoby jąkającej się z partnerem komunikacyjnym
4.1.1. Charakterystyka materiału badań
4.1.2. Rozmowa na dowolny temat
4.1.2.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia
4.1.2.2. Tematyka rozmów
4.1.2.3. Akty mowy
4.1.2.4. Podsumowanie
4.1.3. Rozmowa na temat jąkania
4.1.3.1. Wkład komunikacyjny i natężenie niepłynności mówienia
4.1.3.2. Treść rozmów
4.1.3.3. Akty mowy
4.1.3.4. Podsumowanie
4.1.4. Rozmowa na dowolny temat i na temat jąkania – analiza porównawcza
4.1.4.1. Natężenie niepłynności mówienia
4.1.4.2. Wkład komunikacyjny osób jąkających się
4.1.4.3. Akty mowy użyte w rozmowie na dowolny temat i na temat jąkania
4.1.5. Organizacja dialogów
4.2. Styl komunikacji interpersonalnej badanych osób jąkających się i samoocena jąkania
4.2.1. Zachowania komunikacyjne deklarowane
przez badane osoby jąkające się
4.2.2. Samoocena jąkania
4.2.3. Samoocena jąkania a styl komunikacji interpersonalnej
4.2.4. Podsumowanie
Rozdział 5 Osoba jąkająca się w procesie komunikacji słownej: omówienie wyników badań własnych
5.1. Natężenie niepłynności mówienia
5.2. Wkład komunikacyjny
5.3. Wkład komunikacyjny a nasilenie niepłynności mówienia
5.4. Rozmowy na dowolny temat: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.5. Rozmowy na temat jąkania: treść rozmów, akty mowy, struktura
5.6. Styl komunikacji interpersonalnej osób jąkających się i jego uwarunkowania
Rozdział 6 Dyskusja: procesowe podejście do jąkania
6.1. Hipoteza neurorozwojowa
6.2. Nakładanie się objawów
6.3. Wkład komunikacyjny a niepłynność mówienia
6.4. Monitorowanie wypowiedzi
6.5. Przeblokowanie połączeń neuronalnych
Rozdział 7 Wnioski i kierunki dalszych badań
7.1. Wnioski natury badawczej
7.2. Wnioski natury aplikacyjnej: mikrogenetyczny model jąkania
Piśmiennictwo
Wykaz użytych skrótów i oznaczeń
Aneks
Książka
-
ISBN:
978-83-8095-028-3
-
Autor:
Góral-Półrola Jolanta
-
Wydanie:
2
-
Rok wydania:
2016
-
Format:
170 x 240 mm
-
Liczba stron:
232
-
Oprawa:
Miękka
Inne tytuły z tej serii:
ABC afazji
18,80
PLN
Trzeszczowiersze
14,20
PLN
Akademia wzorowej wymowy SZ
10,90
PLN
Wieże logopedyczne głoski szumiące
27,60
PLN
