Zarządzanie turystyką biznesową Wybrane aspekty globalne i lokalne.

WSTĘP Gospodarka światowa, którą określa się w literaturze jako zbiór krajów i ich związków, rynków, podmiotów gospodarczych, organizacji regionalnych i międzynarodowych , jest organizmem dynamicznym, zmieniającym strukturę wewnętrzną w wyniku procesów długookresowych oraz zjawisk jednokrotnych, jak kryzysy (gospodarcze, polityczne, społeczne). We współczesnej gospodarce światowej zachodzą zmiany strukturalne, jak i rynkowe, wynikające z długofalowych trendów ekonomicznych i zjawisk społecznych, które oddziaływają także na rynki lokalne. Trendy te należy identyfikować i uwzględniać w zarządzaniu przedsiębiorstwem jak i destynacją. Tendencjom globalizacji towarzyszą procesy adaptacji do warunków lokalnych. Zachodzące szybkie, rozczłonkowane zmiany wpływają na wykształcenie się nowych cech kultury. Brak w niej uniwersalnych punktów odniesienia, jednolitej ideologii. Nowe style i sposoby życia współistnieją ze starymi . R. Robertson koncepcję ciągłego splatania się globalnego z lokalnym nazwał glokalizacją. Jej istota sprowadza się do twierdzenia: "myśl globalnie działaj lokalnie". Występuje bowiem wzajemne oddziaływanie „uniwersalizacji partykularyzmów i partykularyzacji uniwersalizmów” . Niektórzy autorzy zwracają uwagę, iż ekonomiczny wymiar globalizacji, przejawia się w ujednolicaniu się popytu na całym świecie . Zjawisko to można dostrzec na rynku turystyki biznesowej. Rozwijają się i powstają nowe międzynarodowe korporacje, międzynarodowe organizacje, rośnie potrzeba wymiany informacji naukowej i technicznej, utrzymuje się duża dynamika zachodzących zmian w gospodarce na świecie, to wszystko sprzyja wzrostowi popytu na podróże służbowe i organizację spotkań biznesowych. Duże zróżnicowanie form i rodzajów grupowych spotkań realizowanych w celach zawodowych stwarza pewne problemy badawcze przy zliczaniu spotkań biznesowych , jak i oszacowywaniu ich wpływu ekonomicznego na destynacje, czy też ekonomikę równych przedsiębiorstw w regionie . Statystyki na świecie i w Polsce pokazują jednak, że rynek turystyki biznesowej, rozwija się zarówno po stronie popytowej jak i podażowej. Turystyka biznesowa, która obejmuje ogół czynności związanych z przejazdem i pobytem uczestników na różne spotkania grupowe, realizowanymi poza siedzibą organizatora – zleceniodawcy, w celach związanych z aktywnością zawodową uczestników, zarówno odwiedzających, jak i mieszkańców, staje się coraz ważniejszym produktem turystycznym wielu miast i różnych obiektów spotkań. Dla rozwoju zarządzania turystyką biznesową duże znaczenie ma coraz większy popyt na spotkania biznesowe i związana z tym możliwość (konieczność) tworzenia warunków materialnych (infrastruktura techniczna, komunikacyjna, obiekty spotkań), organizacyjnych (struktury organizacyjne dla koordynacji przepływu informacji, lokalne conventionbureau) i aktywnych działań promocyjnych dla przyciągania spotkań biznesowych do destynacji. Wymaga to szerokiego spojrzenia na rynek turystyki biznesowej (identyfikacji czynników rozwoju, uwzględnienia także specyfiki przedmiotu transakcji) i analizy zachowań występujących na nim podmiotów (zarówno po stronie popytowej, jak i podażowej). W opracowaniu niniejszym dokonano wskazania kluczowych obszarów decyzyjnych, a także identyfikacji specyfiki zarządzania produktem turystyka biznesowa na instytucjonalnym rynku spotkań biznesowych. Określono także czynniki wpływające na decyzje zarządcze podejmowane przez menadżerów przedsiębiorstw turystycznych, jak i administracje regionów, do których kierowany jest ruch turystyki biznesowej w świetle zachodzących zmian w gospodarce światowej. Autor podjął się próby: - usystematyzowania terminologii w zakresie podstawowych pojęć związanych z turystyką biznesową i przemysłem spotkań, - identyfikacji istotnych w zarządzaniu turystyką biznesową obszarów decyzyjnych przedsiębiorstw i destynacji w procesie kształtowania ich oferty na rynku turystyki biznesowej, - rozpoznania globalnych i lokalnych trendów w gospodarczych i społecznych oddziaływujących na funkcjonujące na rynku turystyki biznesowej podmioty, - pokazania roli i dużego znaczenia występowania obiektów spotkań biznesowych w destynacji, - analizy rozwoju modeli zarządzania turystyką biznesową na przykładzie różnych miast i konieczności podejmowania koopetycji przez różne podmioty zainteresowane rozwojem produktu w swoim regionie, - przedstawienia istoty badań rynkowych, ich zakresu i konieczności cyklicznego ich prowadzenia dla podejmowania skutecznych decyzji w zakresie kształtowania produktu na rynku turystyki biznesowej w regionie, jak i w przedsiębiorstwach turystycznych. Ponadto w opracowaniu wskazano konieczne warunki ogólnogospodarcze dla rozwoju turystyki biznesowej, jako atrakcyjnego i dochodowego produktu destynacji i przedsiębiorstw. Po rozpoznaniu literatury i obserwacji podmiotów (dostawców: administracji regionów, jak i przedsiębiorstw; pośredników: PCO, DMC, CVB i innych; oraz grup klientów instytucjonalnych i uczestników spotkań) funkcjonujących na rynku turystyki biznesowej, autor podjął się weryfikacji przypuszczenia, że kluczowymi obszarami dla zarządzania turystyką biznesową są: • materialne aspekty kształtowania produktu na rynku turystyki biznesowej, • sprawne, kompetentne struktury organizacyjne dla przyciągania spotkań biznesowych, do destynacji i/lub obiektu, • dobre rozpoznanie rynku turystyki biznesowej na świecie i w swoim regionie (co wymaga obserwacji trendów światowych i regionalnych). Materialne aspekty kształtowania produktu związane są z posiadaniem nowoczesnych, sprawnych i bezpiecznych obiektów spotkań biznesowych oraz infrastrukturą zapewnianiającą wygodną dla uczestników spotkań i szybką dostępność komunikacyjną. Kolejny element sprawnego zarządzania turystyką biznesową to struktury organizacyjne dla przyciągania spotkań biznesowych. Tworzone są na potrzeby rozwoju produktu turystyka biznesowa - muszą posiadać dużą samodzielność w podejmowaniu decyzji, budżet na realizację działań promocyjnych, a także plany i narzędzia dla efektywnego wykorzystywania tego budżetu. Zarządzający turystyka biznesową powinni mieć doskonałe rozpoznanie zachodzących zmian w gospodarce światowej (mają one istotny wpływ na turystykę biznesową) i na bieżąco śledzić zmiany zachodzące w swoim regionie, zarówno po stronie podażowej, jak i popytowej rynku turystyki biznesowej. Dla osiągnięcia celów i weryfikacji hipotez autor podejmuje się obserwacji i analizy zjawisk gospodarczych, zachowań podmiotów rynkowych funkcjonujących na rynku turystyki biznesowej, przedmiotu transakcji (spotkania biznesowe) na świecie i w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem destynacji dobrze rozwiniętych gospodarczo. Wykorzystane zostały w pracy źródła wtórne informacji: raporty i statystyki instytucji badawczych, doradczych i organizacji branżowych, raporty specjalistycznych czasopism, a także dane ogólnodostępnych statystyk krajowych i międzynarodowych, a także strony internetowe obiektów spotkań. Identyfikacja istotnych czynników i procesów dla zarządzaniu turystyką biznesową w regionie i destynacji wymagała zastosowania metody obserwacji, analizy i dedukcji. W tym przeprowadzono analizy funkcjonowania podmiotów na rynku turystyki biznesowej na świecie i w Polsce. Niniejsza opracowanie składa się z: wstępu, trzech rozdziałów i zakończenia. W rozdziale pierwszym przedstawiono, na podstawie analizy literatury przedmiotu, podstawowe pojęcia związane z turystyką biznesową, przemysłem spotkań. Pokazano specyfikę produktu na rynku turystycznym i determinanty rozwoju turystyki biznesowej wynikające z ogólnych właściwości rynku turystycznego. W rozdziale drugim dokonano przeglądu podejść do zjawiska globalizacji w różnych jego aspektach i glokalizacji. Podkreślono wpływ globalizacji na rynek turystyki biznesowej, stronę podażową i popytową, z przedstawieniem zachodzących zmian na przykładach najbardziej atrakcyjnych regionów świata (np. państwo-miasto Singapur). A także zidentyfikowano (na podstawie raportów i analiz międzynarodowych firm doradczych) megatrendy w gospodarce światowej i opisano je jako wyzwania w zarządzaniu turystyką biznesową. Wybrane aspekty lokalne w zarządzaniu turystyka biznesową przedstawia rozdział trzeci. Autor odnosząc się do globalnych zjawisk w gospodarce, pokazał koncentrację geograficzną obiektów spotkań, jako szansę na rozwój turystyki biznesowej (w świetle zachodzących w gospodarce światowej zmian) w regionie, na przykładzie województwa śląskiego, a jednocześnie duże wyzwanie dla administracji miast i menadżerów obiektów spotkań. Następnie zaproponowano metodykę mierzenia atrakcyjności spotkań biznesowych dla skutecznego angażowania środków finansowych i wysiłków organizacyjnych dla przyciągania wielkich wydarzeń biznesowych na przykładzie miasta Katowice. Rozdział zakończony jest przedawnieniem różnych obszarów badawczych koniecznych do monitorowania rynku turystyki biznesowej dla skutecznego kształtowania i poprawy atrakcyjności oferty destynacji i przedsiębiorstw turystycznych na tym rynku. Analiza wyników badań rynkowych z kilku lat pozwala zauważyć jak realizowane inwestycje i aktywność lokalnego ConventionBureau wpływają na rynek spotkań w mieście. W zakończeniu odniesiono się do zidentyfikowanych czynników sukcesu w zarządzaniu turystyką biznesową w świetle aktualnej sytuacji na świecie i w Polsce wskazując na najważniejsze wnioski płynące z opracowania, które mogą być uwzględnione przez podmioty kształtujące swoją ofertę na rynku turystyki biznesowej.