Podstawową rolą tkanki tłuszczowej u wszystkich organizmów, które ją mają, jest magazynowanie energii. Energię w postaci lipidów gromadzą komórki, nawet tych najprostszych organizmów, jednak wyspecjalizowana tkanka tłuszczowa występuje tylko u kręgowców (Birsoy i in. 2013). Tkanka tłuszczowa kręgowców, w tym człowieka, zbudowana jest z komórek zawierających krople tłuszczu (adipocytów) oraz z różnych innych rodzajów komórek zawieszonych pomiędzy włóknami kolagenowymi. Są to m.in. komórki macierzyste (SVF, stromal vascular fraction), preadipocyty, fibroblasty, leukocyty, makrofagi oraz komórki endotelialne. W zależności od rodzaju adipocytów pełnią one specyficzne funkcje. Jedne z reguły mniejsze uczestniczą w termogenezie, inne większe adipocyty odgrywają rolę magazynującą, uczestnicząc w utrzymaniu odpowiedniego poziomu kwasów tłuszczowych w organizmie. Odkryto, że tkanka tłuszczowa działa również wydzielniczo, dzięki czemu bierze udział w regulacji homeostazy energetycznej organizmu. Jej zachowanie jest szczególnie ważne u sportowców, zarówno kobiet, jak i mężczyzn, podejmujących duże wysiłki fizyczne, często wykraczające poza przeciętne funkcje biologiczne organizmu. Endokrynne działanie tkanki tłuszczowej, w tym też metabolizowanie steroidów płciowych, zostało szczegółowo opisane m.in. przez Skowrońską i in. (2005) oraz Siemińską (2007). Wytworzone przez tkankę tłuszczową adipokiny biorą udział w metabolizmie glukozy i lipidów, w odpowiedziach immunologicznych ustroju i kontroli ciśnienia tętniczego krwi. Uczestniczą też w procesach zakrzepowych, angiogenezie, wpływają na płodność i regulują uczucie łaknienia. Oddziałują na wątrobę, mięśnie szkieletowe, trzustkę, mózg, układ naczyniowy i rozrodczy (Siemińska 2007). Wraz ze zwiększaniem zapasów lipidów w tkance tłuszczowej nasila się produkcja leptyny, hormonu działającego na receptory w obrębie podwzgórza, hamującego łaknienie i nasilającego wytwarzanie energii. Leptyna redukuje także ekspresję genów odpowiedzialnych za lipogenezę oraz zwiększa ekspresję genów lipolitycznych, co powoduje zmniejszenie ilości nagromadzonego w organizmie tłuszczu. W ten sposób reguluje równowagę energetyczną organizmu (Siemińska 2007). Tkanka tłuszczowa wydziela oprócz leptyny również wiele innych adipokin. Adiponektyna i rezystyna wpływają na insulinowrażliwość/insulinooporność w różnych tkankach. Apelina i wisfatyna modyfikują sekrecję i działanie insuliny (Skowrońska i in. 2005). Ilość i rodzaj wydzielanych substancji zależy m.in. od lokalizacji adipocytów (w obszarze podskórnym lub trzewnym) oraz od nagromadzenia tkanki tłuszczowej.
Spis treści:
Wykaz skrótów 6
1. Wstęp 7
1.1. Biologiczna rola tkanki tłuszczowej 7
1.2. Rodzaje tkanki tłuszczowej 8
1.3. Dystrybucja tkanki tłuszczowej 9
1.4. Dymorfizm płciowy dystrybucji tłuszczu 12
1.5. Zmiany rozwojowe składu ciała 12
1.6. Fenotyp otłuszczenia a ryzyko zdrowotne 13
1.7. Różne podejścia metodologiczne do analizy dystrybucji tłuszczu podskórnego 14
1.8. Ocena otłuszczenia podskórnego u sportowców 19
2. Cel pracy 22
3. Materiał i metody 24
4. Analiza wyników 29
4.1. Koszykówka 29
4.1.1. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników koszykówki w zależności od płci 29
4.1.1.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 29
4.1.1.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 31
4.1.1.3. Skład tkankowy ciała 34
4.1.2. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników koszykówki w zależności od ich poziomu sportowego 34
4.1.2.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 34
4.1.2.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 38
4.1.2.3. Skład tkankowy ciała 42
4.1.3. Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników koszykówki w grupach różniących się wielkością otłuszczenia podskórnego 43
4.1.4. Podsumowanie 47
4.2. Piłka siatkowa 49
4.2.1. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników piłki siatkowej w zależności od płci 49
4.2.1.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 49
4.2.1.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 51
4.2.1.3. Skład tkankowy ciała 54
4.2.2. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników piłki siatkowej w zależności od ich poziomu sportowego 54
4.2.2.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 54
4.2.2.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 55
4.2.2.3. Skład tkankowy ciała 61
4.2.3. Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników piłki siatkowej w grupach różniących się wielkością otłuszczenia podskórnego 62
4.2.4. Podsumowanie 67
4.3. Piłka ręczna 68
4.3.1. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników piłki ręcznej w zależności od płci 68
4.3.1.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 68
4.3.1.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 71
4.3.1.3. Skład tkankowy ciała 73
4.3.2. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników piłki ręcznej w zależności od ich poziomu sportowego 74
4.3.2.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 74
4.3.2.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 77
4.3.2.3. Skład tkankowy ciała 81
4.3.3. Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników piłki ręcznej w grupach różniących się wielkością otłuszczenia podskórnego 82
4.3.4. Podsumowanie 86
4.4. Piłka nożna 88
4.4.1. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników piłki nożnej w zależności od płci 88
4.4.1.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 88
4.4.1.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 90
4.4.1.3. Skład tkankowy ciała 93
4.4.2. Budowa somatyczna i wzorzec otłuszczenia podskórnego zawodniczek i zawodników piłki nożnej w zależności od ich poziomu sportowego 94
4.4.2.1. Charakterystyka antropometryczna badanych 94
4.4.2.2. Wielkość otłuszczenia i dystrybucja tłuszczu podskórnego 97
4.4.2.3. Skład tkankowy ciała 100
4.4.3. Budowa somatyczna zawodniczek i zawodników piłki nożnej w grupach różniących się wielkością otłuszczenia podskórnego 101
4.4.4. Podsumowanie 105 4.5. Porównanie wzorca otłuszczenia pomiędzy dyscyplinami 107
5. Dyskusja 116
6. Podsumowanie i wnioski 140
Aneks 145
Bibliografia 163
Wykaz rycin i tabel 179
Summary 185
Książka
-
ISBN:
978-83-64354-52-6
-
Autor:
Aleksandra Stachoń
-
Wydanie:
1
-
Rok wydania:
2020
-
Format:
165 x 235
-
Liczba stron:
187
-
Oprawa:
miękka