Wybrane zagadnienia tolerancji wysiłku fizycznego

Kraków 2011, wydanie 1, format 155 x 230, objętość 88 str., oprawa miękka

W medycynie sportowej, będącej medycyną aktywności ruchowej w zdrowiu i chorobie, jak w każdej dziedzinie wiedzy, istotna jest poprawność i precyzyjność terminologiczna, zwłaszcza w odniesieniu do określeń pochodzących z pokrewnych dyscyplin naukowych. Interdyscyplinarność medycyny sportowej, wynikająca z jej powiązań z rehabilitacją, treningiem zdrowotnym, rekreacją ruchową, sportem wyczynowym, psychologią sportu i innymi działami medycyny (geriatria, pediatria, traumatologia itp.), zajmującymi się ludźmi w szerokim przedziale wieku, sprawia, że wszystko co dotyczy wysiłku fizycznego jest jej domeną. Ustalając poziom zdolności wysiłkowej, niezbędny do określenia: stanu wytrenowania sportowców, rekre-antów, programu obciążeń fizycznych w treningu zdrowotnym, obciążeń fizycznych w pracy zawodowej, czy kinezyterapii ogólnousprawniającej, wykonuje się stosowne próby wysiłkowe oceniające wydolność ogólną, charakter adaptacji wysiłkowej oraz tolerancję wysiłkową. Ta ostatnia cecha podlega dużej indywidualizacji, a w dostępnym piśmiennictwie istnieją liczne rozbieżności dotyczące powszechnie akceptowanej definicji, jak i sposobu jej oceny. Zróżnicowane podejście do zagadnień kultury fizycznej i medycyny sportowej od strony innych dyscyplin, w niczym nie usprawiedliwia niejednomyślności w sposobie interpretacji pojęć stosowanych w fizjologii wysiłku. W odniesieniu do zagadnień tolerancji wysiłkowej wiąże się to z pewnymi nieścisłościami w interpretacji wyników testów wysiłkowych, ale także przekłada się na jakość zajęć dydaktycznych ze studentami, czy merytoryczną zawartość publikacji naukowych. Próbą uporządkowania oraz ujednolicenia powyższych zagadnień była sesja monotematyczna pt. „Uwarunkowania fizjologiczne i środowiskowe tolerancji wysiłkowej" oraz konferencja okrągłego stołu, które przeprowadzono podczas XXVIII Zjazdu Naukowego Polskiego Towarzystwa Medycyny Sportowej (25-27.06.09, Łódź). W ramach wygłoszonych doniesień i dyskusji merytorycznej zwrócono uwagę na: zdefiniowanie tolerancji wysiłkowej w odniesieniu do uwarunkowań zdrowotnych, obciążeń środowiskowych, wieku, płci oraz wymagań sportu wyczynowego; przykłady sytuacji fizjologicznych/patologicznych ujawniających różne poziomy tolerancji wysłkowej; najważniejsze czynniku modyfikujące poziom tolerancji; sposobu pomiaru (oznaczania) najważniejszych wskaźników służących ocenie tolerancji wysiłkowej; zalecane metody oceny tolerancji mające zastosowanie w praktyce oraz proponowane kierunki przyszłych badań związanych z tolerancją wysiłkową.

Niniejsze opracowanie jest nie tylko pokłosiem wymienionej konferecji naukowej, ale również, po raz pierwszy w literaturze przedmiotu, obszerną prezentacją wyważonych poglądów na temat istotnych zagadnień teoretycznych i praktycznych dotyczących tolerancji wysiłkowej, wyrażonych przez przedstawicieli wiodących ośrodków akademickich i instytutów naukowo-badawczych w Polsce. Wyrobiony Czytelnik niewątpliwie znajdzie dla siebie wiele wątków tłumaczących występujące kontrowersje terminologiczne z zakresu fizjologii wysiłku, ale także przesłanki do dalszych badań, jak i kolejne znaki zapytania. Przedstawione dane na pewno nie zamykają tematu tolerancji wysiłkowej, który wraz z rozwojem nauk biologiczno-me-dycznych (zwłaszcza z zakresu biologii molekularnej i genetyki medycznej) stał się wdzięcznym polem do eksploracji naukowej.
prof. dr hab. Adam Klimek