Kraków 2010, wydanie 1, format 165 x 235, objętość 192 str., oprawa miękka
Niniejsza publikacja to pierwsza w literaturze naukowej szczegółowa analiza porównawcza sprawności niejęzykowych dzieci polskich w okresie wczesnego dzieciństwa. Zarówno rozważania teoretyczne, jak i przeprowadzone badania skupiają się wokół dwóch obszarów tematycznych: relacji pomiędzy rozwojem komunikacji niejęzykowej w postaci gestykulacji a osiągnięciami językowymi dziecka oraz roli interakcji rodzic – dziecko w rozwoju komunikacji i symbolizacji dziecięcej.
Niniejsze opracowanie empiryczne stanowi część szeroko zakrojonych badań nad rozwojem językowym u dzieci polskich. Uwzględniono w nim wyniki badań, którymi objęto 99 dzieci: z podejrzeniem zaburzenia typu "Specific Language Impairment", charakteryzujące się bardzo niskim poziomem rozwoju mowy oraz z dwóch grup porównawczych, o przeciętnym poziomie rozwoju mowy oraz ponadprzeciętnym poziomie rozwoju mowy.
W pierwszej części publikacji przedstawiono zarówno klasyczne, jak i nowsze koncepcje dotyczące roli symboli i znaków, tj. gestów i działań symbolicznych oraz języka, w ujmowaniu rzeczywistości oraz porozumiewaniu się. W opisie procesu komunikowania się nawiązano do nurtu badań nad zmianami rozwojowymi zachodzącymi w relacji gestykulacja – mowa. Pokazano rozwojowe ujęcie komunikacji niejęzykowej dzieci we wczesnej ontogenezie, z uwzględnieniem zmian w funkcji, jaką pełni gestykulacja. Poszukiwano empirycznego potwierdzenia istnienia związku między rozwojem gestykulacji a rozwojem mowy nie tyle u dzieci prawidłowo rozwijających się, co z zaburzonym rozwojem kompetencji językowych.
Książka jest próbą analizy słabo opisanego w Polsce problemu zaburzenia rozwoju językowego u małych dzieci, a także przeglądu aktualnego stanu badań nad symbolicznym przedstawianiem rzeczywistości oraz komunikacją niejęzykową dzieci z podejrzeniem specyficznych zaburzeń rozwoju językowego. Odrębną część stanowią rozważania na temat roli dorosłych w rozwoju reprezentacji symbolicznej dziecka we wczesnym dzieciństwie, przejawiającej się w mowie i zabawie. Potwierdzono tezę, że jakość interakcji dziecko – rodzic ma istotny wpływ na rozwój zdolności komunikacyjnych dziecka. Zaznaczono również, że interakcja ta ma charakter transakcyjny.
Przeprowadzone badania pozwoliły na ocenę poziomu i rodzaju komunikatów niejęzykowych używanych przez dzieci z różną sprawnością językową podczas interakcji z dorosłym. Analiza wyników wykazała różnice międzygrupowe w zakresie poziomu komunikacji niejęzykowej oraz stosowania odmiennych strategii komunikacyjnych. Analiza zachowań rodziców potwierdziła, że rodzice dzieci z różnym poziomem rozwoju mowy stosują odmienne strategie podczas komunikowania się z nimi. Rodzice dzieci z podejrzeniem SLI częściej stosują strategie ograniczające oraz kontrolę imperatywną, pozostali zaś częściej prezentują rozwijające strategie językowe i niejęzykowe.
Niniejsza publikacja pozwoli na lepsze zrozumienie mało opisanego i wciąż nieznanego w Polsce zaburzenia SLI oraz związanych z nim problemów, z którymi borykają się dzieci już w okresie wczesnego dzieciństwa.
Prezentowana książka ta jest przeznaczona zarówno dla specjalistów psychologów, pedagogów i logopedów, jak i rodziców zainteresowanych rozwojem swoich dzieci.
Spis treści
WprowadzenieRozdział 1
Gestykulacja i symbolizacja w procesie komunikacji
Co to jest komunikacja niejęzykowa?
Rozwój i funkcje gestykulacji w ontogenezie
Używanie gestow i komunikatow niejęzykowych przez małe dzieci
Relacja pomiędzy rozwojem gestykulacji a mową w komunikowaniu się
Komunikacja językowa we wczesnym dzieciństwie
Nabywanie języka przez dzieci
Zaburzenia rozwoju mowy i języka
Opoźnienie rozwoju mowy
Specyficzne zaburzenie rozwoju językowego – Specifi c Language Impairment
Zdolność komunikowania się u dzieci z SLI
Rozdział 2
Metodologiczne podstawy badań
Uzasadnienie wyboru przedmiotu badań
Problematyka badawcza
Warunki i przebieg badań oraz charakterystyka badanej grupy
Procedura badawcza
Rozdział 3
Gesty i symbole w komunikacji dzieci osiemnastomiesięcznych
Dyskusja wyników
Rozdział 4
Strategie komunikacyjne wykorzystywane w interakcji z rodzicem przez dzieci dwuipołletnie w sytuacji zabawowo-zadaniowej
Strategie nieinterakcyjne w komunikacji badanych dzieci
Strategie interakcyjne w komunikacji badanych dzieci
Rozdział 5
Komunikacja niejęzykowa u dzieci w sytuacji zadaniowej, zabawowej i interakcyjnej
Umiejętność komunikowania się dwuipołletnich dzieci w zabawie poznawczej
Umiejętność komunikowania się dwuipołletnich dzieci w zabawie konstrukcyjnej
Wrzucanie fi gur
Układanka „Domek”
Budowanie wieży z klocków
Umiejętność komunikowania się dwuipołletnich dzieci w zabawie swobodnej
Umiejętność komunikowania się dwuipołletnich dzieci w sytuacji interakcyjnej
Rozdział 6
Rola dorosłych w rozwoju gestykulacji i symbolizacji u małego dziecka
Strategie rodziców w komunikacji z dzieckiem
Strategie rodziców w sytuacji zabawowej
Werbalne strategie zachowania rodziców
Niewerbalne strategie zachowania rodziców w postaci gestykulacji
Strategie kierowania uwagą dziecka
Strategie rodziców w sytuacji komunikacyjnej
Strategie kierowania uwagą dziecka
Strategie zachowania rodziców
Rozdział 7
Gesty i symbole w komunikacji dzieci dwuipołletnich – refleksje naukowe
Rodzaje gestykulacji a poziom rozwoju mowy
Funkcje auto- i alteradaptatorów w procesie komunikacji dziecięcej
Relacja pomiędzy rozwojem komunikacji niejęzykowej w postaci gestykulacji a rozwojem mowy
Jakość interakcji rodzic – dziecko a zdolności komunikacyjne dziecka we wczesnym dzieciństwie
Zakończenie
Literatura
Książka
-
ISBN:
978-83-7587-272-9
-
Autor:
Agnieszka Lasota
Inne tytuły z tej serii:
Klienci, którzy kupili ten produkt wybrali również...
