Dziecko w świecie zabawy O kulturze cechach i wartościach ludycznej edukacji

Spis treści

zęść pierwsza
Żywioł, radość i kultura zabawy, poszukiwanie zagubionej istoty ludycznej edukacji

I. Jerzy Dymara: O kształtowaniu kultury zabawy („Życie Szkoły” 1978, nr 6)
1. Zabawa jako potrzeba egzystencjalna
2. Zabawa jako wartość, cechy dobrze zorganizowanej zabawy
3. Kultura ludycznej edukacji
4. Bogactwo i różnorodność projektujących działań uczniów
5. Przeżycie, radość i kultura współbycia — homo ludens i homo creator
II. Bronisława Dymara: Żywioł i radość zabawy, czyli o zagubionych wartościach ludycznej edukacji
1. Wokół wybranych znaczeń żywiołu
2. Zabawa, gra i taniec — radość bawienia się i istnienia w zabawie
3. Zagubione wartości ludycznej edukacji — „zmęczenie zabawą”
4. Miejsce zabawy w serii Nauczyciele—Nauczycielom i... pedagogice twórczego współbycia
5. Sztuka bycia nauczycielem, wychowawcą i inicjatorem dobrej zabawy
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
III. Jerzy Oszelda: Zabawa z naturą istnienia
1. Uwagi wstępne
2. Na początku było słowo
3. Duchowe korzenie zabawy
4. Jesteśmy Jednym z...
5. W stronę wychowania i edukacji integralnej
Aneks
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
IV. Danuta Waloszek: Zabawa jako stan istnienia dziecka
1. Tło problemu
2. Uszczegółowienie
3. Semantyka zabawy
4. Interpersonalizm zabawy
5. Zadaniowy kontekst zabawy
6. Kulturowy kontekst zabawy
7. Uogólnienie
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
V. Agnieszka Olczak: Zabawy w role jako sposób uczenia się zachowań demokratycznych przez dzieci
1. Wprowadzenie
2. Kilka słów o specyfice zabaw w role
3. Zabawy w role źródłem wiadomości o ludziach i sobie
4. Zabawy w role uczą działania wspólnotowego
5. Postawy nauczycieli wspierające dziecięce zabawy w role
6. Walory zabaw w role — krótkie podsumowanie
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
VI. Genowefa Koć-Seniuch: Przeżycie symboliczne dziecka w zabawie tematycznej
1. Symbol w zabawie dziecięcej
2. Wyobraźnia dziecka jako forma aktywności w zabawach tematycznych
3. Z badań symboliki dziecięcej
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
VII: Ewa Kochanowska: Zabawy ze słowem — o twórczości poetyckiej dzieci w młodszym wieku szkolnym
1. Rozważania wstępne, czyli o istocie zabaw ze słowem
2. Twórcze aspekty zabaw dziecięcych w poetyzowanie
3. Zabawy w „rym dany”
4. Dziecko jako odbiorca i twórca „naopaków” — wierszyków „rymowanek”
5. Jak stymulować potrzeby i rozwój dziecka w zakresie zabaw ze słowem
Refleksje końcowe
Aneks
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
VIII. Barbara Bogołębska: Tuwimowskie inspiracje intelektualno-twórczych zabaw uczniowskich
1. Ludyczne formy poezjowania
2. Tuwim — zbieracz osobliwości
3. Tuwima i Słonimskiego formy nonsensowe i absurdalne
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
IX. Katarzyna Marcol: Zabawy słowne dzieci na pograniczu śląskocieszyńskim
1. W co się bawią dzieci?
2. Tradycja i nowoczesność w dziecięcych tekstach
3. Źródła inspiracji współczesnych zabaw słownych
4. Dziecięce poczucie piękna
5. Specyfika zabaw słownych na pograniczu śląskocieszyńskim
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
X. Małgorzata Iwanowicz: Zabawy i gry językowe w szkole
1. Wprowadzenie
2. Rola zabaw i gier językowych w szkolnym kształceniu polonistycznym
3. Typy zabaw językowych
4. Gry językowe
5. Rola grafiki w zabawach i grach językowych
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
XI. Anna Kurzeja: Dziecko w świecie bajek i baśni — baśń i bajka źródłem radości i zabawy
1. Czym jest baśń?
2. Uwagi o historii baśni
3. Dom, w którym dzieciom opowiada się bajki — radość słuchania
4. Rola baśni w wychowaniu dzieci — radość tworzenia
5. Symbolika i jej poznawanie jako droga do rozwoju wyobraźni dziecka
6. Bajka terapeutyczna — podstawą do zabawy i samopoznania
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
XII. Barbara Pierzchała: Zabawa jako podstawa rozwoju wyobraźni
1. Rozważania o cechach wyobraźni
2. Wyobraźnia i jej „typy” u dziecka
3. Dziecko jako osoba wrażliwa
4. Zajęcia kształtujące wyobraźnię
5. Dziecko a twórcza moc słowa
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
XIII. Krzysztof Szczepański: Zabawa jako źródło i podstawa twórczości
1. Człowiek w „pułapce radości”
2. Stać się twórcą
3. Dziecko w pustym pokoju
4. Żywioły w zabawach twórczych
5. Podsumowanie
Aneks
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
XIV. Szczepan Kutrowski: Zabawa — wyuzdanie czy sprawianie dobra?
1. Zabawa — zamówienie na pokorę i troskę
2. Zabawa — szansa czy bariera dla wspólnego języka?
3. Zabawa — w obliczu argumentów siły czy siły argumentów
4. Zabawa — plan technosfery
5. Jak daleko (zabawie) do przeciętniactwa, a jak blisko do sztuki?
6. Zabawa contra subiektywizm
7. Zabawa — inspiracje dziecięce
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary

Część druga
Społeczne, indywidualne i kulturowe wartości zabawy. Cechy, formy, funkcje
I. Jadwiga Bińczycka: Janusz Korczak o zabawie — wybór tekstów Janusza Korczaka z komentarzem Jadwigi Bińczyckiej
1. „Bez szczęśliwego dzieciństwa całe życie jest kalekie”
2. Czym jest zabawa?
3. Prawidła zabawy
II. Antoni Gwizdak: Zabawa w pedagogice Aleksandra Kamińskiego
1. Psychologiczne uwarunkowania zabawy
2. Eksperyment mikołowski — zarys problemu
3. Zabawa jako element eksperymentu mikołowskiego
4. Zabawa w nauczaniu szkolnym w ujęciu Aleksandra Kamińskiego
5. Zakończenie
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
III. Beata Oelszlaeger: Zabawa i praca. Kilka uwag o uczeniu się dzieci w klasie freinetowskiej
1. Zabawa i praca w koncepcji Celestyna Freineta
2. Związek pracy z zabawą — swoistość poglądów
3. Swobodne teksty jako praca i zabawa
4. Wybieranie... jako poczucie wolności i zabawy
5. Swoboda tworzenia i współbycia w interpersonalnej przestrzeni
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
IV. Lidia Wollman: Różnorodność i znaczenie dziecięcych zabaw w kontaktach z przyrodą
1. Zabawy tematyczne
2. Zabawy odkrywcze (badawcze)
3. Zabawy ruchowe i sprawnościowe w świecie przyrody
4. Zabawy terapeutyczne — znaczenie ciszy
5. Zabawy w kontakcie z dorosłymi
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
V. Ewa Ogrodzka-Mazur: Nabywanie przez dziecko kompetencji komunikatywnych w czasie zabaw tematycznych
1. Kulturowo-społeczny kontekst zabaw tematycznych...
2. Język w komunikowaniu się dzieci w zabawach tematycznych...
3. Wyznaczniki procesu komunikowania się
4. Wzór językowy nauczyciela-wychowawcy
5. Współczesne technologie komunikacyjne
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
VI. Adam Adamski: Ruch, zabawa i muzyka jako czynniki aktywizujące osobowość dziecka
1. Wstęp
2. Wpływ ruchu na rozwój psychofizyczny dziecka
3. Zabawa jako główna forma aktywności i działalności dziecka
4. Wpływ muzyki i tańca na kształtowanie osobowości
5. Terapeutyczne funkcje zabaw muzycznych
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
VII. Maria Noga: Zabawa jako źródło twórczych działań dziecka
Wstęp
1. Twórcze zabawy ze słowem
2. Zabawa jako podstawowa forma działalności dziecka — aspekt społeczny
3. Zabawa jako źródło aktywności twórczej dziecka w wieku przedszkolnym
4. Zabawy i gry dydaktyczne jako szczególny rodzaj aktywności dziecka
5. Rola nauczyciela w swobodnych zabawach dzieci
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
VIII. Małgorzata Znaj: Tworzenie więzi w klasie szkolnej poprzez zabawę i pracę
1. Związki między zabawą i pracą dziecka w kontekście wybranych teorii zabawy
2. Klasa szkolna jako źródło inspiracji, poszukiwań i aktywności
3. Współudział dzieci i wychowawcy w przygotowaniu przedstawień teatralnych
4. Terapeutyczne i rozwojowe funkcje bawienia się w teatr
5. Społeczne i indywidualne rezultaty wspólnych działań — różne barwy międzyosobowej więzi
Aneks
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
IX. Wacław Korzeniowski: Zabawka mechaniczna w świecie dziecka. Szkic z dziejów bawienia się i wychowania
1. Wprowadzenie: homo ludens, faber i creator
2. Zabawy i zabawki na przestrzeni wieków
3. Zabawki mechaniczne w kulturze ludowej
4. Zabawki mechaniczne w kulturze industrialnej
5. Podsumowanie
Aneks: Przykłady zabawek
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
X. Katarzyna Moroz: Bliżej edukacji ludycznej — zabawy i zabawki naszych dzieci
1. Najpiękniejsze są zabawy z rodzicami
2. W świecie pluszowego misia, czyli o potrzebie zabawek w życiu dziecka
3. O wspólnej zabawie dzieci w grupach
4. Problematyka zabawy w edukacji wczesnoszkolnej
5. Scenariusz zajęć w klasie III, pt. „Wielka zabawa”, nawiązujący do uczenia się — nauczania kompleksowego
Aneks
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
XI. Edyta Łoboziewicz-Jania: Zabawy i zabawki naszych babek, matek i dzieci. Ich bogactwo i znaczenie dla rozwoju

. Rozważania wstępne
2. Zabawy i zabawki w latach 1930—1949
3. Zabawy i zabawki naszych matek w latach 1950—1969
4. Zabawki i zabawy w latach 1970—1989
5. Najnowsze zabawki i zabawy (1990—2004)
6. Bogactwo zabawek i zabaw. Ich znaczenie w rozwoju dziecka
7. Międzypokoleniowe przekazy. Refleksje końcowe
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
Załącznik
XII. Leonia Wałczyk: Przez zabawę do esperanto — Per ludado al esperanto
1. Uwagi wstępne
2. Sposoby powstawania grup wspólnotowych
3. Baw się z nami (ludu kien ni) czyli główne metody i formy pracy
4. Gry i zabawy z papierem — „origami” drogą do poznania języka
5. Rezultaty uczenia się języka
Aneksy
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
XIII. Wiesław Kluz: Gry komputerowe w życiu dziecka. Korzyści i zagrożenia
1. Współbycie dziecka z komputerem
2. Kategorie i rodzaje gier komputerowych
3. Wpływ gier komputerowych na rozwój fizyczny i emocjonalno-psychiczny dzieci
4. Zastosowanie gier komputerowych w edukacji i wychowaniu
5. Wnioski końcowe
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary

Część trzecia
Znaczenie zabawy i zabawek w społecznej integracji dziecka niepełnosprawnego i jego rozwoju

I. Ryszard Cibor: Patologia zabawy
1. Dwa oblicza zabawy
2. Zabawki — jako źródło zagrożeń
3. Zabawy ekstremalne
4. Gry komputerowe — szczególny rodzaj zagrożenia
6. Agresja — przemoc — okrucieństwo
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Streszczenie — Summary
II. Elżbieta Maria Minczakiewicz: Zabawa symboliczna w rozwijaniu aktywności komunikacyjnej dzieci ze sprzężonymi zaburzeniami rozwoju
Wstęp