Dziecko w świecie tradycji

Spis treści

Wstęp
Preface

Część I
Istota i ewolucja pojęcia tradycji — dzieci i młodzież w świecie tradycji

Rozdział I
O istocie pojęcia tradycji — studnia bez dna
1. Potoczne rozumienie pojęcia tradycji
2. Tradycja jako stała wartość ludzkiego życia
3. Pojęcie tradycji w pedagogice i szkole
4. Ewolucja znaczenia pojęcia tradycji
5. Na drodze poszukiwania nowych znaczeń

Rozdział II
Życie społeczne jako źródło tradycji — zakres, problematyka badawcza
1. Potrzeba interdyscyplinarnego spojrzenia na pojęcie tradycji
2.. Różnorodność poglądów
3. Spory o pojęcie i rozumienie tradycji
4. Niektóre odmiany tradycjonalizmu
5. Próba podsumowania

Rozdział III
Niektóre problemy tradycji międzypokoleniowej i ich uwarunkowania
— dziecko a tradycje w rodzinie
1. Uwagi wprowadzające
2. Pojęcie komunikacji międzypokoleniowej
3. Komunikacja międzypokoleniowa w rodzinach chłopskich
4. Ewolucja pojęcia tradycji i przekazów międzypokoleniowych
5.. Dziecko w świecie tradycji rodzinnych i środowiskowych

Rozdział IV
Dzieci i młodzież w świecie małej i wielkiej tradycji
1. Pojęcie wielkiej i małej tradycji
2. Dzieci i młodzież w rodzinie
3.. Konteksty historyczne wielkiej i małej tradycji
4. Rola nauczyciela i edukacji w rozwijaniu wiedzy o tradycji rodziny i ojczyzny
5.. Dziecko w świecie ważnych kategorii — u podstaw wartości

Rozdział V
Bliżej praktyki i codziennego życia
1. Poznajemy siebie
2. Mała ojczyzna, czyli bliżej rodziny
3. Dom rodzinny
4. Mała i wielka ojczyzna a wartości
5. My i nasz region — refleksje końcowe

Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Przypisy
Streszczenie
Summary

Część II
Bogactwo i różnorodność tradycji w kulturze polskiej

Rozdział I
Zakres problematyki, podstawowe pojęcia

Rozdział II
Nurty tradycji

Rozdział III
O niektórych formach tradycji
1. Tradycje ludowe
2. Relikty tradycji szlacheckich
3. Tradycje narodowe

Rozdział IV
Dziecko w świecie tradycji domu rodzinnego
1. Wzorce zachowań oraz zwyczaje i obrzędy w rodzinnym domu dziecka
2. Tradycje, wróżby i przekazy w życiu dziecka

Rozdział V
Tradycje doroczne: rok obrzędowy

Rozdział VI
Dziecko i młodzież w świecie folkloru
1. Legendy, podania, pieśni i mikroformy folkloru
2. Folklor dziecięcy

Rozdział VII
Miejsce tradycji w kulturze współczesnej i życiu dziecka

Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Przypisy
Streszczenie
Summary

Część III
Tradycje, obyczaje i obrzędy w edukacji dziecka. Poliestetyczne przestrzenie edukacji

Rozdział I
Tradycja jako spotkanie dziecka z miejscem, przestrzenią i czasem
1. Tu mieszkam, czyli dziecięce widzenie miejsca, przestrzeni i czasu
2. Domy i siedliska jako miejsca pielęgnowania zwyczajów, obrzędów i tradycji
3. Blisko i daleko, czyli od rodzinnego domu do rodziny człowieczej
4. Poszukiwanie uniwersaliów i wartości
5. Globalizm jako szansa i zagrożenie dla narodowych tradycji

Rozdział II
Dźwięk, barwa, smak i zapach tradycji, czyli poliestetyczne przestrzenie edukacji
1. Wokół pojęć podstawowych
2. Literatura źródłem wiedzy o tradycji i inspiracją do działań twórczych
3.. Poliestetyczne wymiary edukacji i jej konsekwencje dla związków dziecka z tradycją
4. Bliżej znaczeń ukrytych
5. Smak, zapach, barwa i dźwięk tradycji, czyli w kręgu ludzi, zdarzeń i przedmiotów

Rozdział III
Tradycje, obrzędy i zwyczaje w treściach nauczania; tradycja a regionalizm i folklor
1. Wokół edukacji regionalnej i interdyscyplinarności folklorystyki
2. Treści nauczania a językowe aspekty tradycji, regionalizmu i… folkloru
3. Tradycje, obrzędy i obyczaje w wybranych podręcznikach
4. Dziecięce widzenie tradycji, zwyczajów i obrzędów
5. Zamiast pointy — pytań kilka

Rozdział IV
„Ziemio ojczysta, ziemio jasna”…
„Kraju mój barwy, pelargonii i malwy”…,
czyli problematyka tradycji w uczeniu się – nauczaniu kompleksowym
1. Uczymy się kompleksowo — piszą studenci nauczania początkowego
2.. Projektujemy zajęcia kompleksowe na temat kompleksu w klasie VI: „Kraju mój barwy, pelargonii i malwy…”
lub „Ziemio ojczysta, ziemio jasna…”
3. Współdziałamy, badamy i dzielimy się wiedzą
4. Propozycje na przyszłość: Co poprawić? Co zmienić? Co kontynuować? Jak pomagać sobie i innym w zespole, klasie, domu?
5. Poszukiwanie pointy czasami bywa sensowne

Rozdział V
W poszukiwaniu integracji niepozornej, czyli studenckie projekty zajęć o tradycji, obrzędach, obyczajach i…
1. Bogactwo pomysłów integracyjnych w scenariuszach zajęć kompleksowych
2. Moi rodzice i ja — scenariusz zajęć w klasie III
3. Zwyczaje wielkanocne w naszej miejscowości — kompleks zajęć w klasie III
4. Najmilsze sercu słowo „matka” — kompleks zajęć w klasie III lub II
5. Zamiast podsumowania wiersz Krystyny Wydry: Innowacje

Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
Przypisy
Streszczenie
Summary




Spis aneksów — czytanek



1.. Wiesława Korzeniowska — Dziecko w kulturze ludowej

2. Anna Branicka-Wolska — Zachować tradycję

3. Irena Bukowska-Floreńska — Społeczno-kulturowe funkcje
tradycji w społecznościach industrialnych Górnego Śląska

4. Michał Żółtowski — Co zawdzięczam wychowaniu w rodzinie?

5. Michał Żółtowski — Wielkanoc w kulturze i tradycji
ziemiańskiej

6. Teksty wielu autorów — Wielkanoc w tradycji ludowej
według różnych źródeł i autorów

7.. Bronisława Dymara — Dom i rodzina w dziecięcym
poetyzowaniu

8. Franciszek Ziemski — Wybrane problemy tradycji wychowania

9.. Kazimierz Denek — Wspólnota wartości — podstawowe pytania dotyczące dużej i małej ojczyzny

10.. Kazimierz Denek — Wartości uniwersalne

11. Karol Daniel Kadłubiec — Metodologiczne aspekty
interdyscyplinarności folklorystyki

12. Witold Jerzy Molicki — Tradycja domu rodzinnego