Wzmacnianie przez stres – droga do odporności

W swojej publikacji Autor chce uświadomić Czytelnikom, że mogą zapobiegać powstawaniu groźnych chorób. Osoby zdrowe, z powodu niewiedzy, albo zwykłego lenistwa, stopniowo wpędzają się w przewlekłe schorzenia, które następnie trzeba w skomplikowany i kosztowny sposób leczyć. Chodzi tu o dziesiątki różnych chorób spowodowanych otyłością, brakiem ruchu i szkodliwymi nałogami. Takich negatywnych czynników, z którymi musimy się w prawidłowy sposób uporać, jest mnóstwo. W niniejszej książce są zawarte wskazówki i zalecenia, które o ile będą przestrzegane, to będą miały pozytywny wpływ na zdrowie i życie. Profilaktyka jest bardzo ważna. Autor podczas pisania tej książki czerpał z wiedzy, którą nabył przede wszystkim w trakcie 35-letniej praktyki zawodowej (rehabilitacja kliniczna). Po przeczytaniu tej książki i zastosowaniu się do opisanych zasad, wskazówek i przykładów, praktycznie każdy może zwiększyć odporność swego organizmu, i to nie tylko wobec szkodliwego oddziaływania stresu, wszechobecnego niestety w dzisiejszym świecie. Nasze ciało i psychika kryją w sobie ogromny potencjał, który jest w stanie uczynić nas nie tylko bardzo odpornymi, zdrowymi, ale także szczęśliwymi. Wykorzystajmy to i weźmy odpowiedzialność za nasze zdrowie i jakość naszego życia w swoje ręce!

O Autorze

Prof. PaedDr. Pavel Kolář, Ph.D.

Należy do najwybitniejszych specjalistów w zakresie rehabilitacji klinicznej w Czechach. Od 1999 r. jest kierownikiem Kliniki Rehabilitacji i Wychowania Fizycznego II Wydziału Lekarskiego przy Uniwersytecie Karola w Pradze. Właściciel i dyrektor Instytutu Pavla Koláře – Centrum Medycyny Ruchu. Członek Rady Doradczej dyrektora największego czeskiego szpitala Motol w Pradze. Członek czeskich oraz zagranicznych towarzystw naukowych i autor licznych publikacji oraz artykułów naukowych z zakresu fizjoterapii klinicznej. Wykładowca na czeskich i zagranicznych uniwersytetach.

Spis treści:

Słowo od Redaktora naukowego 12
WSTĘP 13
CZYM JEST REZYLIENCJA?
REZYLENCJA 19
REZYLIENCJA, CZYLI NASZA ŻYCIOWA ODPORNOŚĆ 19
Osłabieni przez wygodę 20
Rezyliencja – potencjał wyobrażony i faktyczny 20
Zaszczepienie stresem 22
Stres somatyczny niczym szczepionka 25
Stres psychiczny, czyli Co nas nie zabija, to nas wzmocni 26
Ostry stres psychiczny, czyli Kiedy coś nas przeraża 27
Przewlekły stres psychiczny, czyli Jak długo możemy wytrzymać? 29
Nie należy mieć katastroficznych myśli 30
Aktywność fizyczna i dobre odżywianie to za mało 31

Natura biologiczna kontra rozum i wola
ŻYJEMY NA TRZECH POZIOMACH REGULACJI 37
NIEŚWIADOMOŚĆ, PODŚWIADOMOŚĆ, UŚWIADOMIENIE 37
Nieświadomość – uwarunkowania natury biologicznej 37
Archetypy obronnych zachowań przetrwania 39
Społeczne archetypy zachowań 39
Czy wystarczająco chronimy swój genom? 41
Nagroda i kara, czyli Radość i trudności 42
Podświadomość – życie stereotypami 42
Świadomość – umysł, rozum, wola 43
Skąd brać motywację i wolę? 44
Natura biologiczna w cieniu pseudoliberalizmu kulturowego 45
Ciało, myśl i emocje w trzech poziomach kierowania 47
Bodziec bólu na trzech poziomach 47
Ruch na trzech poziomach 49

SKONCENTRUJMY SIĘ NA SYGNAŁACH PŁYNĄCYCH ZE ŚWIATA ZEWNĘTRZNEGO I WEWNĘTRZNEGO
DZIESIĘĆ ZMYSłÓW 53
PUNKTY WEJŚCIOWE DLA INFORMACJI 53
Zapach, wspomnienia i ochrona gatunku 55
Smak życia 57
Przez wzrok do lepszej odporności i wydajności 59
Wzrok – oko, mięśnie i cały mózg 61
Siła oka, szybkość i wytrwałość 62
Oko w mózgu 64
Wzrok, mózg, ciało i ich koordynacja 65
Funkcje wzrokowe w sporcie 66
Trening umiejętności wzrokowych 66
Stan pełnej koncentracji – flow 71
Naśladowanie 72
Emocje w empatii wzrokowej 74
W jaki sposób odczytujemy emocje przez wzrok? 75
Jak przez wzrok oceniać stabilność emocjonalną? 76
Związek typów osobowości z odczytywaniem emocji 77
Wyobrażenia wzrokowe 77
Oko niczym regulator rytmów biologicznych 78
Propriocepcja 79
Dotknąć czy dotykać? 82
Dotykać i czuć 83
Wrażliwość skóry i zachowanie 84
Słuch 85
Układ przedsionkowy 88
Trening funkcji przedsionkowych 91
Nerw błędny, czyli „szósty” zmysł 93
Zależności trzewno-somatyczne 93
Zależności somato-trzewne 95
Odporność jako brama wejściowa 96
Odporność jest ukryta w każdej komórce 97
Infekcja jako czynnik stresujący 99
Dobra odporność nie przepuści 100
Ból 101
Jak żyć z bólem i jak reagować na ból? 101
Prosta czy kręta droga bólu 102
„Alarm emocjonalny” 103
Ból i gojenie 105
Ból bez generatora 106
Gdzie nas boli? 107
Ból w obu kierunkach 108
Teoria neuromatrycy 109
Ostry i przewlekły ból 110
odPoRnoŚĆ w JakoŚCI RuCHu
RuCH I ZMYSłY 113
ZWINNOŚĆ RUCHOWA 113
Rozwojowe zaburzenie koordynacji (DCD) 114
Efekt kropli 115
Efekt kropli przy siedzącym trybie życia 116
Na czym polega ogólna zwinność? 119
Emocjonalna mowa emocji 121
Adaptacja mózgu do ruchu 123
Funkcje poznawcze i ruch 124

CZY DLA NASZEJ ODPORNOŚCI WAŻNIEJSZE SĄ GENY CZY ŚRODOWISKO?
GENETYCZNA I EPIGENETYCZNA ODPORNOŚĆ 129
CZY NASZE ŻYCIE JEST ZDETERMINOWANE PRZEZ GENY? 129
Genom nie jest naszą dobrą wróżką 130
Wrodzone kontra nabyte, czyli Nature versus nurture 133
Zróżnicowana ekspresja genów 134
Wpływ środowiska na naszą odporność 136
Geny czy środowisko – rozważ jedno i drugie 137
W jaki sposób wychowanie wpływa na nasze geny? 139
W jaki sposób matki programują swe dzieci? 141
Bez wychowania nasze geny są bezużyteczne 143
Epigenetyka międzypokoleniowa – czyli czy nasze doświadczenia są
dziedziczone? 144
Czy złe geny mogą wspomóc naszą odporność? 146
STRESoRY I REakCJa HoMEoSTaTYCZna (STRESowa)
CZYnnIkI STRESuJĄCE 151
CZYNNIKI STRESUJĄCE, CZYLI ATAK NA NASZE CIAŁO I DUSZĘ 151
O stresorach decyduje także wychowanie i poznanie 153
Jesteśmy narażeni na atak z różnych stron 154
REakCJE HoMEoSTaTYCZnE 155
AKCJA I REAKCJA, CZYLI WALKA O RÓWNOWAGĘ 155
Stałość środowiska wewnętrznego – homeostaza 156
Jak utrzymywać niezmienność środowiska wewnętrznego 158
Reakcja stresowa (homeostatyczna) 160
Oś SAM (oś współczulno-nadnerczowo-rdzeniowa) 161
Oś HPA (podwzgórze–przysadka–nadnercza) 163
Jakie decyzje podejmuje mózg podczas stresu? 165
SAM i HPA w typologii osobowościowej 165
Gdzie kierować energię – w ochronę czy wzrost? 166
Kiedy reakcje homeostatyczne nie działają 166
HPA jako antidotum na SAM? 168
Jak radzimy sobie ze stresem 168
Stres bez walki i ucieczki 168
Przewlekły stres nas zabija 169
Kiedy potrzebujemy chemii stresu? 170
ZMĘCZEnIE I odPoCZYnEk CZYnIĄ naS BaRdZIEJ
odPoRnYMI
ZMĘCZEnIE 175
NIE KAŻDE ZMĘCZENIE JEST TAKIE SAMO 175
Ostre zmęczenie 175
Stan przewlekłego zmęczenia 176
odPoCZYnEk 180
POTRZEBUJEMY ODPOCZYNKU A NIE LENISTWA 180
Ile i jak należy odpoczywać? 181
Nieprawidłowy odpoczynek – przyczyna choroby 183
Sen nie ma sobie równych 184
Odpoczynek w przypadku ostrego i przewlekłego zmęczenia 185
Umiejętność relaksacji 186
Jak się zrelaksować? 187
odPoRnoŚĆ PSYCHICZna
CZYnnIkI STRESogEnnE 191
STRES PSYCHICZNY 191
Ukryte czynniki stresogenne 193
Myśl jako czynnik stresogenny 193
Wewnętrzne konflikty oraz podejmowanie decyzji są stresujące 193
Stres w obrębie sumienia i jak się od niego uwolnić? 195
Śmierć w kontekście stresu 196
Istota śmierci 198
dwa PoZIoMY odPoRnoŚCI 199
CO SPRAWIA, ŻE JESTEŚMY ODPORNI NA STRES 199
Stres i procesy neurobiologiczne 199
Neurochemia mózgu 199
Oś stresu 200
Czasomierz – rytm biologiczny 200
Stres i umysł 200
Psychiczne czynniki stresogenne a typologia osobowości 201
Atrybucyjne style poznawcze 203
Cztery nogi jednego krzesła 206
EMoCJE w naSZEJ REZYLIEnCJI
CIało, uMYSł, EMoCJE 211
UKRYTA SIŁA EMOCJI 211
Niewidzialne emocje w każdej komórce 213
Gdzie znajdują się emocje? 214
Jak nazywać emocje 214
Obraz emocji 215
Stres nigdy nie jest nagą emocją 215
STRES EMoCJonaLnY I CHoRoBY 216
CHOROBY PSYCHOSOMATYCZNE I NIEOPANOWANY STRES
PODCZAS CHOROBY 216
Psychika w procesie przekształcania się w odporność 217
Problemy somatyczne związane z pamięcią emocjonalną 219
Napad paniki, czyli kto nie doświadczył, nie zrozumie 220
Napad paniki – wewnętrzne przerażenie 222
Co robić, gdy ogarnia nas panika? 222
Choroby somatopsychiczne 223
Psychosomatyczny ruch dwukierunkowy 225
odPoRnoŚĆ I STRESoRY ŚRodowISkowE
wYSIłEk FIZYCZnY Jako STRESoR ŚRodowISkowY 231
ADAPTACJA DO WYSIŁKU FIZYCZNEGO 231
Adaptacja pokoleniowa 232
Adaptacja krótkoterminowa i długoterminowa 234
Gdy brak jest pracy fizycznej, musi pojawić się kontrolowany wysiłek
fizyczny 235
Konsekwencje zdrowotne wysiłku fizycznego 238
Zdrowie mitochondrialne 240
Ćwiczenia fizyczne i odporność 242
Wysiłek fizyczny ma także swoje wady 243
Wpływ stresu fizycznego na wyniki sportowe 245
Fenomen VO
2max 247
Gdzie są granice możliwości człowieka i limity wysiłku fizycznego? 250
TEMPERaTuRa CIała Jako STRES ŚRodowISkowY 253
JAK RADZIĆ SOBIE Z CIEPŁEM I ZIMNEM 253
Fizjologiczna adaptacja do ciepła 254
Fizjologiczna adaptacja do chłodu 256
FaLE ELEkTRoMagnETYCZnE Jako STRESoR ŚRodowISkowY 258
CZYM SĄ FALE ELEKTROMAGNETYCZNE 258
Czy fala elektromagnetyczna promieniowania rentgenowskiego jest niebezpieczna? 258
Czy promieniowanie rentgenowskie może być korzystne dla zdrowia? 260
odPoRnoŚĆ w FunkCJI oddECHowEJ
oddECH, CZYLI BRaMa do naSZEgo CIała I duSZY 265
ODDYCHANIE 265
Oddychanie na trzech poziomach 266
Oddychanie i stany patologiczne 267
Funkcje oddechowe wśród opcji terapeutycznych 267
Możliwości poprawienia stanu chorych z POChP przez rehabilitację 268
Przepona – główny mięsień oddechowy 269
Przepona i funkcje posturalne 270
Przepona w medycynie wewnętrznej 271
Oddech i jego rola w postawie ciała, metabolizmie, relaksacji i stresie 272
Stereotypy oddechowe 272
Oddychanie w medytacji 274
Oddychanie holotropowe 274
Modulacja oddechu jako trening adaptacyjny 275
Funkcja oddychania podczas ćwiczeń fizycznych 276
oTYłoŚĆ naS oSłaBIa
akTYwnoŚĆ FIZYCZna PRZECIw oTYłoŚCI 281
CZY OTYŁOŚĆ JEST ZALEŻNA OD GENÓW ALBO OD WYCHOWANIA? 281
Aktywność ruchowa w zapobieganiu otyłości 282
O losie człowieka decyduje dzieciństwo i młodość 284
JEdZEnIE, CZYLI PoTRZEBa I PRZEkĄSka 288
JEDZENIE – CO DLA NAS ZNACZY? 288
Głód i smak, potrzeba i emocje 289
Wystarczy nam niewiele! 291
Post jako sposób walki z chorobami cywilizacyjnymi 292
Post i dusza 294
Diety redukcyjne 295
Efekt jojo 297
Zdrowa otyłość – paradoks obesitologiczny 297
ZakoŃCZEnIE 299
BIBLIogRaFIa 303
PodZIĘkowanIa 310
noTa o auToRZE 311