Embriologia i wady wrodzone Od zapłodnienia do urodzenia

Spis treści

Współautorzy xi
Przedmowa xii
Przedmowa do wydania I polskiego xiii
Podziękowania xiv
1 Wprowadzenie do rozwoju
człowieka 1
Znaczenie embriologii 1
Pojęcia opisowe 3
Pytania kliniczne 3
2 Rozrodczość człowieka 5
Narządy płciowe 5
Narządy płciowe żeńskie 5
Narządy płciowe męskie 8
Gametogeneza 8
Mejoza 8
Spermatogeneza 9
Oogeneza 9
Porównanie gamet męskich i żeńskich 11
Żeński cykl reprodukcyjny 12
Cykl jajnikowy 12
Cykl menstruacyjny 12
Transport gamet 16
Transport oocytów 16
Transport plemników 16
Dojrzewanie plemników 17
Żywotność oocytów i plemników 17
Pytania kliniczne 17
3 Pierwszy tydzień rozwoju 19
Zapłodnienie 19
Etapy zapłodnienia 19
Następstwa zapłodnienia 21
Podział zygoty 22
Formowanie blastocysty 22
Pytania kliniczne 25
4 Drugi tydzień rozwoju 27
Powstawanie jamy owodni i tarczki
zarodkowej 28
Worek kosmówkowy 29
Pytania kliniczne 31
5 Trzeci tydzień rozwoju 33
Gastrulacja: powstawanie listków
zarodkowych 33
Smuga pierwotna 34
Wyrostek struny grzbietowej
i struna grzbietowa 34
Neurulacja: powstawanie cewy
nerwowej 35
Płytka nerwowa i cewa nerwowa 35
Powstawanie grzebieni nerwowych 36
Rozwój somitów 37
Rozwój wewnątrzzarodkowej jamy
ciała 37
Wczesny rozwój układu
sercowo-naczyniowego 37
Waskulogeneza i angiogeneza 38
Rozwój kosmków kosmówki 39
Pytania kliniczne 44
6 Rozwój w okresie
od 4 do 8 tygodnia 45
Fałdowanie zarodka 45
Fałdy głowowy i ogonowy 45
Fałdy boczne 47
Pochodne listków zarodkowych 47
Kontrola rozwoju zarodkowego 47
Określanie wieku zarodkowego 47
Najważniejsze cechy zarodka
od 4 do 8 tyg. 48
Tydzień czwarty 50
Tydzień piąty 50
Tydzień szósty 50
Tydzień siódmy 50
Tydzień ósmy 50
Pytania kliniczne 52
7 Okres płodowy: od 9 tygodnia
życia płodowego do porodu 57
Najważniejsze fakty związane z życiem
płodowym 57
Od 9 do 12 tyg. życia płodowego 58
Od 13 do 16 tyg. życia płodowego 59
Od 17 do 20 tyg. życia płodowego 59
Od 21 do 25 tyg. życia płodowego 59
Od 26 do 29 tyg. życia płodowego 60
Od 30 do 38 tyg. życia płodowego 61
Przewidywanie daty porodu 61
Czynniki wpływające na rozwój
płodowy 61
Metody oceny stanu płodu 62
Ultrasonografia 62
Diagnostyczna amniocenteza 62
Biopsja kosmówki 62
Hodowle komórkowe 63
Pobieranie krwi z żyły pępowinowej 63
Obrazowanie magnetycznym rezonansem
jądrowym 63
Monitorowanie płodu 63
Badanie stężenia alfa-fetoproteiny 63
Pytania kliniczne 63
8 Łożysko i błony płodowe 65
Łożysko 65
Doczesna (błona doczesnowa) 66
Rozwój łożyska 66
Połączenie płodowo-matczyne 66
Przestrzeń międzykosmkowa 66
Błona owodniowo-kosmówkowa 67
Krążenie łożyskowe 67
Poród 72
Okresy porodu 73
Łożysko i błony płodowe po porodzie 74
Sznur pępowinowy 75
Owodnia i płyn owodniowy 75
Znaczenie płynu owodniowego 76
Pęcherzyk żółtkowy 77
Znaczenie pęcherzyka żółtkowego 77
Omocznia 77
Błony płodowe w ciążach mnogich 77
Bliźnięta i błony płodowe 77
Inne rodzaje porodów mnogich 81
Pytania kliniczne 81
9 Jamy ciała, krezki i przepona 83
Zarodkowa jama ciała 83
Krezki 84
Podział zarodkowej jamy ciała 84
Rozwój przepony 85
Przegroda poprzeczna 85
Błony opłucnowo-otrzewnowe 85
Krezka grzbietowa przełyku 86
Wnikanie mioblastów z bocznych ścian
ciała 88
Zmiany położenia i unerwienie przepony 88
Pytania kliniczne 90
10 Narząd gardłowy 91
Łuki gardłowe 91
Elementy łuku gardłowego 92
Kieszonki gardłowe 95
Pochodne kieszonek gardłowych 95
Bruzdy gardłowe 97
Błony gardłowe 99
Rozwój tarczycy 99
Rozwój języka 102
Brodawki i kubki smakowe języka 105
Unerwienie języka 105
Rozwój gruczołów ślinowych 105
Rozwój twarzy 106
Rozwój jam nosowych 107
Zatoki przynosowe 108
Rozwój podniebienia 110
Podniebienie pierwotne 110
Podniebienie wtórne 111
Pytania kliniczne 114
11 Układ oddechowy 117
Rozwój krtani 117
Rozwój tchawicy 119
Rozwój oskrzeli i płuc 120
Dojrzewanie płuc 120
Pytania kliniczne 124
12 Układ pokarmowy 125
Jelito przednie 125
Rozwój przełyku 126
Rozwój żołądka 126
Rozwój dwunastnicy 128
Rozwój wątroby i dróg żółciowych 130
Rozwój trzustki 130
Rozwój śledziony 133
Jelito środkowe 133
Obrót pętli jelita środkowego 133
Jelito ślepe i wyrostek robaczkowy 136
Jelito tylne 136
Stek 142
Kanał odbytu 143
Pytania kliniczne 145
13 Układ moczowo-płciowy 147
Rozwój układu moczowego 147
Rozwój nerek i moczowodów 147
Zmiany położenia nerek 149
Zmiany unaczynienia nerek 149
Rozwój pęcherza moczowego 152
Rozwój cewki moczowej 155
Rozwój nadnerczy 155
Rozwój układu płciowego 155
Rozwój gonad 156
Rozwój przewodów płciowych 159
Rozwój zewnętrznych narządów
płciowych 162
Rozwój kanału pachwinowego 165
Zstępowanie jąder 166
Zstępowanie jajników 168
Pytania kliniczne 172
14 Układ sercowo-naczyniowy 173
Wczesny rozwój serca i naczyń
krwionośnych 173
Rozwój żył zarodkowych związanych
z sercem 174
Tętnice łuków gardłowych i inne gałęzie
aorty grzbietowej 175
Rozwój tętnic żółtkowych
i pępowinowych 175
Późniejszy rozwój serca 175
Przepływ krwi przez serce pierwotne 175
Podział serca pierwotnego 176
Zmiany w zatoce żylnej 178
Pierwotna żyła płucna i rozwój lewego
przedsionka 180
Podział komory pierwotnej 181
Podział opuszki serca i pnia tętniczego 181
Rozwój zastawek serca 183
Układ przewodzący serca 183
Wady wrodzone serca i wielkich
naczyń 186
Tętnice pochodzące z łuków
gardłowych 187
Rozwój pierwszej pary tętnic łuków
gardłowych 189
Rozwój drugiej pary tętnic łuków
gardłowych 189
Rozwój trzeciej pary tętnic łuków
gardłowych 189
Rozwój czwartej pary tętnic łuków
gardłowych 189
Przeznaczenie piątej pary tętnic łuków
gardłowych 189
Rozwój szóstej pary tętnic łuków
gardłowych 189
Anomalie tętnic łuków gardłowych 192
Krążenie u płodu i u noworodka 192
Krążenie płodowe 193
Przejściowe krążenie u noworodka 195
Rozwój płodowych struktur
naczyniowych 197
Rozwój układu limfatycznego 199
Rozwój węzłów chłonnych 201
Rozwój śledziony i migdałków 203
Pytania kliniczne 203
15 Układ mięśniowo-szkieletowy 205
Układ szkieletowy 205
Rozwój chrząstki i kości 206
Histogeneza chrząstki 206
Histogeneza kości 207
Rozwój stawów 208
Połączenia włókniste 208
Połączenia chrzęstne 208
Połączenia maziowe 208
Rozwój szkieletu osiowego 209
Rozwój kręgosłupa 209
Stadium chrzęstne rozwoju kręgów 209
Stadium kostne rozwoju kręgów 209
Rozwój żeber 211
Rozwój mostka 211
Rozwój czaszki 211
Rozwój szkieletu kończyn 214
Układ mięśniowy 215
Rozwój mięśni szkieletowych 215
Rozwój mięśni gładkich 219
Rozwój mięśnia sercowego 219
Rozwój kończyn 220
Wczesne stadia rozwoju kończyn 220
Końcowe stadia rozwoju kończyn 221
Skórne unerwienie kończyn 222
Unaczynienie kończyn 223
Pytania kliniczne 226
16 Układ nerwowy 229
Pochodzenie układu nerwowego 229
Rozwój rdzenia kręgowego 231
Rozwój zwojów rdzeniowych 233
Rozwój opon rdzeniowych 233
Zmiany położenia w rdzeniu kręgowym 234
Mielinizacja włókien nerwowych 235
Wady wrodzone rdzenia kręgowego 235
Rozwój mózgowia 235
Zgięcia mózgowia 236
Tyłomózgowie 236
Rdzeniomózgowie 236
Tyłomózgowie wtórne 237
Sploty naczyniówkowe i płyn
mózgowo-rdzeniowy 238
Śródmózgowie 238
Przodomózgowie 239
Wady wrodzone mózgowia 242
Rozwój obwodowego układu
nerwowego 245
Nerwy rdzeniowe 247
Nerwy czaszkowe 248
Rozwój autonomicznego układu
nerwowego 250
Układ nerwowy współczulny 250
Układ nerwowy przywspółczulny 251
Pytania kliniczne 251
17 Oczy i uszy 253
Rozwój oka i struktur pokrewnych 253
Rozwój siatkówki 254
Rozwój naczyniówki i twardówki 255
Rozwój ciała rzęskowego 255
Rozwój tęczówki 256
Rozwój soczewki 258
Rozwój komór oka 259
Rozwój rogówki 259
Rozwój powiek 259
Rozwój gruczołów łzowych 259
Rozwój ucha 260
Rozwój ucha wewnętrznego 260
Rozwój ucha środkowego 261
Rozwój ucha zewnętrznego 261
Pytania kliniczne 264
18 Powłoka wspólna 265
Rozwój skóry 265
Naskórek 265
Skóra właściwa 266
Gruczoły skóry 267
Rozwój włosów 268
Rozwój paznokci 268
Rozwój gruczołów sutkowych 268
Rozwój zębów 270
Stadium pączka w rozwoju zęba 270
Stadium czapeczki w rozwoju zęba 270
Stadium dzwonu w rozwoju zęba 271
Wyrzynanie zębów 271
Pytania kliniczne 274
19 Wady wrodzone u ludzi 275
Teratologia: nauka o wadach
wrodzonych 275
Wady wrodzone spowodowane
czynnikami genetycznymi 276
Nieprawidłowości liczby chromosomów
(anomalie liczbowe) 276
Nieprawidłowości budowy chromosomów
(anomalie strukturalne) 279
Wady wrodzone spowodowane
mutacjami 281
Wady wrodzone spowodowane
czynnikami środowiskowymi 283
Podstawy teratogenezy 283
Teratogeny człowieka 286
Teratogenne środowiskowe czynniki
chemiczne 288
Teratogenne czynniki infekcyjne 289
Teratogenne czynniki
promieniotwórcze 290
Teratogenne czynniki pochodzenia
matczynego 290
Teratogenne czynniki mechaniczne 290
Wady wrodzone spowodowane
dziedziczeniem wieloczynnikowym 290
Pytania kliniczne 291
20 Komórkowe i molekularne
podstawy rozwoju 293
Komunikacja międzykomórkowa 294
Morfogeny 294
Kwas retinowy 294
Transformujący czynnik wzrostu β/białko
morfogenetyczne kości 295
Hedgehog 295
Szlak Wnt/β-katenina 296
Receptor kinazy tyrozynowej 296
Charakterystyka ogólna 296
Regulacja angiogenezy przez receptor kinazy
tyrozynowej 296
Szlak Notch-Delta 298
Czynniki transkrypcyjne 298
Białka Hox/homeobox 298
Geny Pax 299
Podstawowe czynniki transkrypcyjne typu
helisa-pętla-helisa (bHLH) 299
Epigenetyka 299
Metylacja DNA 299
Acetylacja 299
Podsumowanie najczęstszych szlaków
sygnalizacyjnych zachodzących
w rozwoju 300
Piśmiennictwo 301
Odpowiedzi na pytania kliniczne 305
Skorowidz 315