Znaczenie kompleksu lędźwiowo-miedniczo-biodrowego w kontroli

Znaczenie kompleksu lędźwiowo-miedniczo-biodrowego w kontroli stabilnej postawy stojącej

Katowice 2005, wyd. 1, objętość 121 str., oprawa miękka

Wyprostowana postawa i dwunożny chód wyprzedziły w ewolucji człowiekowatych gwałtowny rozrost mózgu. Dowodzą tego dwa tropy "ludzkie", znalezione w 1976 roku przez Andrew Hilla. Wiek odciśniętych śladów ocenia się na 3,6 miliona lat (Fortey 1999). Był to mały krok hominida, a wielki skok w antropogenezie. Dwunożna postawa, z jednej strony uwolniła kończyny przednie od funkcji podporowej, z drugiej zmieniła kręgosłup z poziomej belki w pionową kolumnę zmniejszając wielkość płaszczyzny podparcia. Zysk płynący z tej drogi przystosowania do środowiska to między innymi ogromne możliwości manipulacyjne kończyn górnych (używanie narzędzi), lateralizacja mózgu, rozwój mowy. Są także i koszty. Większe przeciążenia wywołujące bolesność kręgosłupa, w jak się ocenia, 60-90% populacji ludzkiej (Pool-Goudzward 1998). Uważa się, że u 13-30% przypadków to bóle niespecyficzne (O'Sullivan i in. 2002), inne źródła podają, że od 60-80% pacjentów z bolesnością w dolnym odcinku kręgosłupa nie ma zdiagnozowanych towarzyszących zmian morfologicznych i określa się je mianem idiopatycznych (Greenman 1990). Uznaje się, że to czynniki biomechaniczne mogą wywoływać u nich ból (Crowell i in. 1994). Dodatkowo zwiększone wymagania koordynacyjne dwunożnej postawy powodują wraz z wiekiem wzrost niebezpieczeństwa upadków, które wokoło 50% następują podczas lokomocji (Winter 1995a). Obok przekonania, że stabilna postawa jest warunkiem koniecznym realizacji większości ruchów dowolnych i lokomocji (Błaszczyk 2004), także wyżej wymienione aspekty są powodem ogromnego zainteresowania nauki zjawiskami równowagi i stabilności, oraz mechanizmami kontroli postawy. Postawa ciała i chód są bodaj najczęściej badanymi przejawami aktywności motorycznej człowieka. Eksperymenty związane z kontrolą postawy są różnorodne, wielokierunkowe i często wieloaspektowe (Tab. 1). Badane zmienne nie ograniczają się do płci (Kuczyński 2003), wieku (Błaszczyk i in. 1997; Marsh i Geel 2000; Norre i in. 1987a; Pai i in. 1998; Prieto i in. 1993; Riach i Starkes 1993, 1994; Williams i in. 1997) czy charakterystycznej codziennej aktywności badanych np. sportowej.

Można zauważyć, że mimo bardzo bogatego piśmiennictwa na temat zjawiska równowagi ciała człowieka, nie jest dostatecznie zbadana rola mechanizmu sterowania w układzie otwartym dla stabilizacji pozycji w staniu swobodnym (Collins i DeLuca 1993). Równocześnie, mimo iż miednica jest "środkowym" członem łańcucha kinematycznego nie potwierdzono jednoznacznie jej roli w kontroli postawy. Dlatego celem prezentowanej pracy jest sprawdzenie, czy kompleks lędźwiowo-miedniczno-biodrowy jest istotnym elementem układu sterowania utrzymaniem równowagi w stanie ustalonym przy niezakłóconej postawie stojącej.