Dziecko niepełnosprawne w rodzinie

Spis treści

Wprowadzenie — Irena Obuchowska
CZĘŚĆ I
RODZINA A DZIECKO NIEPEŁNOSPRAWNE
1. Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych — Andrzej Twardowski
1.1. Systemowy model funkcjonowania rodziny
1.2. Przeżycia emocjonalne rodziców
1.2.1. Przeżycia emocjonalne rodziców po uzyskaniu informacji o niepełnosprawnościdziecka
1.2.2. Czynniki warunkujące przeżycia emocjonalne rodziców
1.2.3. Przemiany przeżyć emocjonalnych rodziców wraz z rozwojem dziecka
1.3. Funkcjonowanie społeczne rodziny
1.3.1. Postawy otoczenia społecznego wobec osób niepełnosprawnych i ich rodzin
1.3.2. Społeczna przynależność rodziny
1.3.3. Integracja społeczna rodziny
1.4. Sytuacja materialno-bytowa i organizacja życia w rodzinie
1.4.1. Zmiany w sytuacji bytowej rodziny
1.4.2. Zmiany w organizacji życia rodzinnego i w funkcjonowaniu rodziny
Bibliografia
2. Psychologiczna i społeczna sytuacja dzieci niepełnosprawnych — Lech Kowalewski
2.1. Podstawowe założenia
2.1.1. Zmienność i zróżnicowanie sytuacji psychologicznej i społecznej dzieci niepełnosprawnych
2.1.2. Przystosowywanie się dzieci do niepełnosprawności a przystosowanie do życia
2.1.3. Stadialność procesu przystosowywania się do niepełnosprawności
2.1.4. Cechy wspólne procesu przystosowywania się do niepełnosprawności
2.2. Dynamika zmian w sytuacji psychologicznej i społecznej w procesie przystosowywania się dzieci do niepełnosprawności

2.2.1. Stadium doznania niepełnosprawności
— Charakterystyka przemian osobowościowych
— Sytuacja psychologiczna
— Sytuacja społeczna
— Stopniowe nabywanie niepełnosprawności
— Uświadomienie sobie własnej odmienności przez dzieci z niepełnosprawnością wrodzoną
2.2.2. Stadium uświadomienia sobie ograniczeń
— Charakterystyka przemian osobowościowych
— Sytuacja psychologiczna
— Sytuacja społeczna
2.2.3. Stadium prób funkcjonowania z niepełnosprawnością
— Charakterystyka przemian osobowościowych
— Sytuacja psychologiczna
— Sytuacja społeczna
— Kontakty z rodzicami
2.2.4. Stadium przystosowania do niepełnosprawności
— Charakterystyka przemian osobowościowych
— Sytuacja psychologiczna
— Sytuacja społeczna
2.3. Zakończenie
Bibliografia
3. Ogólne problemy wychowania w rodzinie dzieci niepełnosprawnych — Ewa Muszyńska
3.1. Istota i właściwości wychowania
3.2. Cele wychowania dziecka niepełnosprawnego
3.2.1. Samodzielność
3.2.2. Odporność emocjonalna
3.2.3. Optymizm
3.2.4. Samoakceptacja
3.2.5. Umiejętność funkcjonowania społecznego
— Komunikatywność
— Prospołeczność i umiejętność współdziałania
— Asertywność i umiejętność rozwiązywania problemów interpersonalnych
3.3. Środowiskowe uwarunkowania oddziaływań wychowawczych
Bibliografia
Literatura dla rodziców do części I

CZĘŚĆ II
WYCHOWANIE DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH
1. Wychowanie dzieci niesprawnych umysłowo
1.1. Dzieci z trudnościami w uczeniu się — Anna Brzezińska
1.1.1. Ogólna charakterystyka funkcjonowania dzieci z trudnościami w uczeniu się
1.1.2. Analiza pojęcia „trudności w uczeniu się”
1.1.3. Przyczyny odmiennego rozwoju dziecka i trudności w uczeniu się

1.1.4. Kliniczny obraz dzieci z trudnościami w uczeniu się
Literatura dla rodziców
Bibliografia
1.2. Dzieci niepełnosprawne intelektualnie w stopniu lekkim — Irena Obuchowska
1.2.1. Uwagi wprowadzające
1.2.2. Niepełnosprawność intelektualna i jej przyczyny
1.2.3. Charakterystyka dzieci z lekką niepełnosprawnością intelektualną
1.2.4. Rewalidacja dziecka w rodzinie
Literatura dla rodziców
Bibliografia
1.3. Dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną — Jolanta Lausch–Żuk
1.3.1. Głębsza niepełnosprawność intelektualna jako problem społeczny
1.3.2. Charakterystyka głębszej niepełnosprawności intelektualnej
1.3.3. Dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną w rodzinie
— Wpływ głębszej niepełnosprawności intelektualnej dziecka na atmosferę wychowawczą w rodzinie
— Główne problemy rozwoju i potrzeb dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną
— Podstawowe zasady rehabilitacji dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną
Literatura dla rodziców
Bibliografia
1.4. Dzieci z autyzmem — Ewa Pisula
1.4.1. Charakterystyka zaburzeń autystycznych
1.4.2. Dynamika rozwoju dzieci z autyzmem
1.4.3. Przyczyny autyzmu
1.4.4. Diagnozowanie zaburzeń autystycznych
1.4.5. Terapia i edukacja
1.4.6. Sytuacja rodziców
Literatura dla rodziców
Bibliografia
2. Wychowanie dzieci niesprawnych sensorycznie
2.1. Dzieci niedowidzące i niewidome — Roman Ossowski
2.1.1. Ustalenia terminologiczne. Typy dzieci niepełnosprawnych
2.1.2. Psychospołeczne następstwa braku lub uszkodzeń analizatora wzroku
— Charakterystyka procesów poznawczych
— Zachowania społeczne dzieci
— Problemy samoakceptacji
2.1.3. Możliwości rewalidacji fizyczno-zdrowotnej dzieci w rodzinie
2.1.4. Możliwości rozwoju procesów poznawczych dzieci w rodzinie
2.1.5. Uczenie się czynności życia codziennego
2.1.6. Kształtowanie postawy samoakceptacji
2.1.7. Miejsce rodziny w systemie rewalidacji dzieci niewidomych i niedowidzących
Literatura dla rodziców
Bibliografia
2.2. Dzieci z wadą słuchu — Włodzimierz Pietrzak
2.2.1. Podstawowe pojęcia, definicje
2.2.2. Rodzaje i przyczyny wady słuchu
2.2.3. Rozwijanie sprawności fizycznej i umiejętności samoobsługi
2.2.4. Początki nauczania dziecka z wadą słuchu
2.2.5. Sposoby i środki porozumiewania się z dzieckiem z wadą słuchu
2.2.6. Wzbogacanie doświadczeń życiowych przez zabawę
2.2.7. Miłość rodzicielska wobec dzieci z wadą słuchu
2.2.8. Wychowanie słuchowe dziecka z wadą słuchu — Aniela Korzon
Literatura dla rodziców
Bibliografia
3. Wychowanie dzieci niesprawnych ruchowo — Barbara Szychowiak
3.1. Specyfika rozwoju dziecka niesprawnego ruchowo 1
3.1.1. Nieprawidłowości narządu ruchu — ich geneza i klasyfikacja
3.1.2. Niepełnosprawność wrodzona jako czynnik modyfikujący rozwój dziecka
3.1.3. Niepełnosprawność nabyta jako czynnik dezorganizujący psychiczne funkcjonowanie dziecka
3.2. Sytuacje trudne w życiu dziecka niesprawnego ruchowo
3.2.1. Sytuacje trudne związane z leczeniem
3.2.2. Sytuacje trudne związane z interakcjami społecznymi
3.2.3. Kształtowanie psychicznej odporności
3.3. Pozytywny stosunek do siebie i świata
3.3.1. Samoakceptacja
3.3.2. Prawidłowy obraz innych ludzi
Literatura dla rodziców
Bibliografia
4. Wychowanie dzieci niesprawnych somatycznie
4.1. Dzieci przewlekle chore — Elżbieta Wielgosz
4.1.1. Przewlekła choroba dziecka jako sytuacja traumatyzująca i jej wpływ na rozwój psychiczny dziecka
— Co to jest choroba przewlekła?
— Zaburzający wpływ procesu chorobowego na rozwój psychiczny dziecka
4.1.2. Psychologiczne problemy leczenia
— Pobyt dziecka w szpitalu
— Ograniczenia związane z leczeniem
— Specyficzne formy leczenia
— Operacje i zabiegi chirurgiczne
— Dializoterapia
— Chemioterapia i radioterapia
4.1.3. Zagadnienia wychowawcze u dzieci przewlekle chorych
— Środowisko rodzinne dziecka przewlekle chorego
— Reakcje rodzeństwa chorego dziecka
— Dziecko przewlekle chore w szkole
— Szpital jako środowisko wychowujące

4.1.4. Pomoc rodzinie dziecka przewlekle chorego
Literatura dla rodziców
Bibliografia
4.2. Dzieci somatycznie odmienne — Barbara Jugowar
4.2.1. Odmienność somatyczna dziecka jako problem psychologiczny
4.2.2. Mechanizm wpływu odmienności somatycznych na rozwój i zachowanie się dziecka
4.2.3. Charakterystyka wybranych odmienności somatycznych
— Zaburzenia wzrostu
— Zakłócenia wagi ciała
— Deformacje twarzy
— Interseksualizm
4.2.4. Oddziaływania wychowawcze wobec dziecka odmiennego somatycznie
Literatura dla rodziców
Bibliografia
5. Wychowanie dzieci z zaburzeniami mowy — Małgorzata Fechner
5.1. Trudności w mówieniu jako specyficzny typ niesprawności dziecka
5.2. Rozwój mowy dziecka
5.2.1. Ocena rozwoju mowy dziecka
5.2.2. Kompetencja językowa a rozwój mowy dziecka
5.2.3. Stadia rozwoju mowy dziecka
5.3. Opóźniony rozwój mowy
5.4. Zaburzenia mowy u dzieci
5.4.1. Zaburzenia artykulacji u dzieci
5.4.2. Psychogenne zaburzenia mowy
5.4.3. Zaburzenia mowy w organicznych uszkodzeniach mózgu
5.5. Rola rodziny w kształtowaniu prawidłowej mowy dziecka — profilaktyka logopedyczna
5.6. Poradnictwo logopedyczne dla dzieci
Literatura dla rodziców
Bibliografia
6. Wychowanie dzieci o niesprawności sprzężonej — Andrzej Twardowski
6.1. Dzieci głuchoniewidome
6.2. Dzieci z porażeniem mózgowym
6.3. Dzieci niepełnosprawne intelektualnie niesłyszące oraz niepełnosprawne intelektualnie niewidome
Literatura dla rodziców
Bibliografia
7. Pomoc rodzinom dzieci niepełnosprawnych — Andrzej Twardowski
7.1. Instytucjonalne formy pomocy
7.1.1. Instytucje służby zdrowia i pomocy społecznej
7.1.2. Instytucje oświatowe i placówki spółdzielczości inwalidów
7.1.3. Niektóre trudności we współpracy z instytucjami
7.2. Stowarzyszenia rodziców i organizacje inwalidzkie

7.2.1. Stowarzyszenia rodziców
7.2.2. Organizacje inwalidzkie
7.3. Pedagogizacja rodziców
7.3.1. Oddziaływania informacyjne i poradnictwo
7.3.2. Kształtowanie u rodziców umiejętności niezbędnych przy wychowywaniu niepełnosprawnego dziecka
7.4. Oddziaływania psychoterapeutyczne
7.4.1. Psychoterapia rodziców
7.4.2. Psychoterapia niepełnosprawnych dzieci
Bibliografia
Posłowia do kolejnych wydań
Posłowie do wydania II — Irena Obuchowska
Posłowie do wydania III — Irena Obuchowska
Posłowie do wydania IV — Irena Obuchowska