Kraków 2010, wyd. 2, format 165 x 235, objętość 192 str., oprawa miękka
Po raz drugi w Impulsie prezentujemy IV tom popularnej wśród pedagogów serii Nauczyciele-Nauczycielom. Książka „Dziecko w świecie rodziny” niesie ze sobą wieloaspektową analizę pojęcia rodziny w procesie wychowania. Różnorodność podjętej problematyki oraz liczne grono autorów, prezentujących swoje teksty sprawiają, iż czytelnik otrzymuje do rąk pracę, która inspiruje do dalszych dyskusji i rozważań. Nie muszą one ograniczać się do głównych zagadnień, zawartych w książce, takich jak: ujęcie domu; zadomowienia; rodziny jako pewnej wspólnoty duchowej, obyczajowej i intelektualnej; domu jako miejsca różnorodnych kontaktów i nabywania wartości.
Publikacja zasadniczo dzieli się na dwie części. Część pierwsza, zatytułowana: „Poszukiwanie wartości, czyli o podstawach wychowania”, dotyka kwestii zagrożeń w rozwoju psychicznym dziecka. Skupia się także na przełożeniu naukowego rozumienia wartości na rozumienie i działanie dziecięce, na problemie odpowiedzialności w wychowaniu, ciężarze świadomości siebie samego oraz granicach poznania świadomości „Drugiego", a także na temporalności zdarzeń i różnych możliwości usytuowania się w czasie.
W artykule „Uniwersalne wartości edukacji” autor akcentuje ich znaczenie w okresie przełomu wieków. Uzasadnia, iż stanowią one rodzaj busoli i mają moc sprawczą. Pisze również o kontrowersjach związanych z pojęciem wartości i prezentuje swoje propozycje w toczącej się debacie o ważności tego czym powinniśmy kierować się w życiu. Artykuł pt. „Czas jako wartość w życiu dorosłych i dzieci” przybliża problemy związane z meandrami czasu i ponadczasowością. Odnosi te pojęcia do sposobów poszukiwania wartości i na tej podstawie prezentuje typologię wartości. Tekst „Przyjaźń i wyobraźnia w jednej chodzą parze” opisuje ideę przyjaźni, rozwinięta jako zajmowanie pewnej postawy jak też trwałości bycia „w pewnym sposobie” w obliczu przeciwności losu. Wartość ta ukazana jest tutaj jako przeciwieństwo pragmatyczności postępowania, a także jako element pedagogicznego działania. Artykuł Andrzeja Murzyna, kontynuując rozważania z publikacji „Dziecko w świecie sztuki”, rozwija zagadnienie odwagi społecznej. Mówi o warunkach dla zaistnienia owej „social courage” i o jej miejscu w wychowaniu. Z kolei tekst Alojzego Krzempka odnosi się do związków religijności z moralnością. Autor uzasadnia w nim, iż sumienie jest regulatorem zachowania człowieka. Charakteryzuje religijność autonomiczną, autorytarno-moralną i magiczną. W artykule zatytułowanym „Zagrożenia w rozwoju psychicznym dziecka” autor wymienia jako przeszkody na drodze do odpowiednio pogłębionego rozwoju wartości: destrukcyjne schematy poznawcze, nieadekwatną samoocenę, zdeformowany obraz świata i nie zaspokojone potrzeby bycia z drugim człowiekiem. Część pierwszą zamyka tekst Urszuli Moszczyńskiej, który przedstawia rozumienie wybranych norm, dotyczących najważniejszych ról dziecka, przez uczniów klas trzecich i czwartych. Dziecięce spojrzenie na wybrane powinności skonfrontowano z ich rozumieniem przez rodziców i nauczycieli.
Część druga, której nadano tytuł „Dziecko w domu”, to pięć artykułów, w których możemy odnaleźć opracowania o roli mediów, muzyki, plastyki i literatury w kontekście obecności dziecka w środowisku domowym. Autorzy wykonali daleko posuniętą i obudowaną wiedzą interdyscyplinarną eksplorację intelektualną różnych znaczeń domu oraz jego powiązań z życiem i dorastaniem człowieka.
W artykule Marka Rembierza możemy odnaleźć rozważania o domu jako wartości, o domu jako źródle prawdy, dobra, bezpieczeństwa lub odwrotnie. Tekst Bronisławy Dymary wprowadza naukowe określenia domu, rodziny, bezdomności i łączy je z potocznymi i poetyckimi znaczeniami, zawartymi w dziecięcych wierszach. Ponadto, podkreśla zadania rodziny w wychowaniu dziecka do przeżywania smutków i radości życia. „Dziecko w świecie informacji…” zestawia rolę i funkcje telewizji z zagrożeniami, wynikającymi z dominacji obrazu i dźwięku nad słowem i wyobraźnią dziecka. Autorka przybliża w nim świat informacyjny dziecka, „upośredniczony” przez dom i szkołę. O muzyce w życiu dziecka jako niezastąpionym źródle radości i ekspresji pisze Jadwiga Uchyła-Zroski w tekście pt. „Rodzina a domowe muzykowanie dziecka”. W muzykowaniu dostrzega m.in. element kształtowania osobowości dziecka, szacunku dla zwyczajów rodzinnych i tradycji narodowych. Ostatnim artykułem w książce jest „Dom i szkoła w rysunkach dziecka”. Podjęto w nim próbę omówienia prac plastycznych dzieci w kontekście uwarunkowań i możliwości ich pracy twórczej, jakie stwarza im środowisko rodzinne i szkolne. Omówiono niektóre zalety prac twórczych dzieci i zaprezentowano poglądy różnych autorów na temat warunków sprzyjających rozwojowi estetycznemu.
Spis treści
WSTĘPCZĘŚĆ PIERWSZA: POSZUKIWANIE WARTOŚCI, CZYLI O POD¬
STAWACH WYCHOWANIA
Kazimierz Denek
UNIWERSALNE WARTOŚCI EDUKACJI SZKOLNEJ
Wstęp
1. Wartości w edukacji szkolnej
2. Dyskusje towarzyszące określaniu wartości i ich konsekwencje dla
rozwoju człowieka
3. Niektóre interpretacje i postacie wartości
4. Hierarchiczność wartości
5. Wartości szczególnie cenione w edukacji
6. Wspólnota wartości — podstawowe pytania dotyczące dużej i małej ojczyzny
7. Zamiast konkluzji — refleksja
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Bronisława Dymara
CZAS JAKO WARTOŚĆ W ŻYCIU DOROSŁYCH I DZIECI
1. Kłopoty z istnieniem w czasie jako problem dla każdego
2. Poszukiwanie wartości jako droga w czasie i przestrzeni
3. Czas w nauce — u podstaw wiedzy
4. O temporalności ludzkich zdarzeń uwag kilka
5. Wiedza jest jak morze
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Aneks 1: Bogactwo i różnorodność znaczeń pojęcia czasu i temporalności relacji
Aneks 2: Hinduskie rozumienie temporalności i pojęcia czasu
Aneks 3: Analiza ilościowa kategorii czasu w poezji dzieci
Aneks 4: Pojęcia, wyrażenia i zwroty o czasie i czasowości wyszczególnione przez badanych nauczycieli
Aneks 5: Wiersze dla Ciebie Czytelniku!
Szczepan Kutrowski
PRZYJAŹŃ I WYOBRAŹNIA W JEDNEJ CHODZĄ PARZE..., CZYLI KONTROWERSJE I PYTANIA KŁOPOTLIWE
1. Wiedza naukowa a człowiek z wyobraźnią
2. U źródeł przyjaźni
3. Przyjaźń, czyli pokora wobec nieprzewidzianych możliwości
4. Dygresje o nauce, sztuce i wolności... (?)
5. Strategie przyjaźni a wrażliwość
6. Przyjaźń a sztuka i wyobraźnia
7. Przyjaźń i wyobraźnia w jednej chodzą parze
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Andrzej Murzyn
SZTUKA BYCIA W OBLICZU KONFLIKTU „JA — ONI" JAKO SZCZEGÓLNY WYMIAR ODWAGI TWÓRCZEJ
1. Wstęp
2. Doświadczenie konfliktu „Ja — Ty" w kontekście filozofii J.P. Sartre'a
3. Między przyjemnościami bezpieczeństwa a wzrastaniem
4. Giuseppe Flores d'Arcais — „pedagogia delia persona" między indywidualizmem a kolektywizmem
5. Edukacja jako konieczność i edukacja jako możliwość
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Alojzy Krzempek
ROZWÓJ MORALNY, A RELIGIJNOŚĆ DZIECKA (ZARYS PROBLEMATYKI)
Wstęp
Podstawowe teorie z psychologii moralności, a moralność w aspekcie rozwojowym
1. Rozwój moralny i religijny w świetle teorii potrzeb
2. Religia a religijność i jej rozwój
3. Charakter jako zindywidualizowany proces (i wynik) rozwoju moralnego
4. Sumienie jako podstawowy regulator zachowania moralnego
5. Wzajemne relacje pomiędzy moralnością, religijnością i sumieniem
oraz ich regulacyjne funkcje
6. Uwagi o wynikach uzyskanych w badaniach sondażowych — (związek
treści badań z literaturą przedmiotu)
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Ryszard Cibor
ZAGROŻENIA W ROZWOJU PSYCHICZNYM DZIECKA
1. Człowiek — wypadkowa oddziaływań społecznych
2. Destruktywne schematy poznawcze
3. Nieadekwatna samoocena
4. Zdeformowany obraz świata
5. W stronę podmiotowości
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Urszula Morszczyńska
POWINNOŚCI: „BĄDŹ DOBRYM DZIECKIEM, UCZNIEM I KOLEGĄ" W ROZUMIENIU DZIECKA
1. Dobro i powinność
2. Zagadnienie dobra a wychowanie
3. Dobroć człowieka i powinności bycia dobrym dzieckiem, uczniem
i kolegą w ujęciu dzieci w młodszym wieku szkolnym
4. Dorośli o powinnościach dzieci
5. Podsumowanie
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
BLOK SAMOKSZTAŁCENIOWY NR 1 na temat: Poszukiwanie wartości, czyli o podstawach wychowania
Wariant I — Bez odpowiedzi
Wariant II — Z odpowiedziami
CZĘŚĆ DRUGA: DZIECKO W DOMU
Marek Rembierz
DOM RODZINNY JAKO „OSOBLIWY SZCZEGÓŁ" W ŚWIECIE KULTUROWEJ BEZDOMNOŚCI. REFLEKSJE Z FILOZOFII CZŁOWIEKA
Wprowadzenie. Dom: Szczególna bliskość i więź między ludźmi
1. Pytania o sytuację domu rodzinnego we współczesnej kulturze
2. Dom rodzinny: osobliwa sfera życia i szczególna kompozycja wartości
3. Duchowa bezdomność współczesnego człowieka
4. Oddziaływanie kulturowej bezdomności: dom jako siedlisko nudy, fikcji i agresji
5. Zakończenie. Przezwyciężanie zagrożeń kulturowej bezdomności:
odzyskiwanie bliskości i więzi rodzinnej
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Bronisława Dytnara
DOM RODZINNY W LITERATURZE I ŻYCIU DZIECKA
1. Tu jestem, tu mieszkam, czyli o bogactwie i różnorodności domów
2. Dom jako temat opisów i rozważań
3. Dom i rodzina w dziecięcym poetyzowaniu
4. Radość i smutek dziecka w rodzinnym domu
5. Potrzeba nowej pieśni o domu i bezdomności
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Ewa Urban-Kojs
DZIECKO W ŚWIECIE INFORMACJI. KONTAKT Z FILMEM I TELEWIZJĄ W DOMU I W SZKOLE
1. Wstęp
2. Środki masowego przekazu: dobrodziejstwo czy zagrożenie?
3. Funkcje telewizji
4. Miejsce telewizji w życiu dziecka
5. Wychowanie do racjonalnego odbioru środków masowego przekazu
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Jadwiga Uchyła-Zroski
RODZINA A DOMOWE MUZYKOWANIE DZIECKA
1. Znaczenie muzyki dla wczesnego dzieciństwa
2. Rola rodziny w kształtowaniu aktywnych postaw dzieci wobec muzyki
3. Muzykowanie w rodzinie — budowa prostych instrumentów muzycz¬nych
4. Odtwarzanie muzyki poprzez śpiew
5. Muzykujące rodziny
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
Urszula Szuścik
DOM I SZKOŁA W RYSUNKACH DZIECKA
1. Wprowadzenie
2. Wiedza o pięknie a rysunek dziecka
3. Dom i rodzina w rysunkach dzieci
4. Szkoła w rysunkach dziecka
5. Dobre rady dla nauczycieli i rodziców
Problemy — Poszukiwania — Inspiracje
PRZYPISY
Streszczenie
BLOK SAMOKSZTAŁCENIOWY NR 2 na temat: Dziecko w domu
Wariant I — Bez odpowiedzi
Wariant II — Z odpowiedziami
Książka
-
ISBN:
978-83-7587-234-7
-
Redaktor:
Bronisława Dymara
